page0387

379

Siam — Siarczane wody

•

radził mu wtedy, aby koronę oddał w ręce potomków strąconego króla, a nie w ręce jednego z dwunastu nieprawych jego synów; śmierć jego nastąpiła 5 Kwietnia 1851 r. Tenże minister ogłosił królem Khau-Fa-Mongkouta. Nowy król był przyjacielem Anglików i Amerykanów i umarł 1852 r.; po mm wstąpił na tron brat jego, który zachował z cudzoziemcami dobre stosunki i po-zawierat traktaty handlowe. Król ten zdaje się wysoce wykształconym i oprócz innych wiadomości, posiada języki angielski i łaciński. Obadwaj ci królowie byli jednogłośnie obrani członkami Towarzystwa Azyjatyckiego w Londynie r. 1855.    F. IŁ L.

Siano, jestto trawa z łąk skoszona, wysuszona i zachowana na pożywienie dla inwentarza. Pierwszy pokos sprzątnięty nazywa się właściwem sianem, drugi zaś jesienny, potrawem. Siano powinno być dobrze wysuszone, bo zachowane w stanie wilgotnym zagrzewa się i staje niezdatnem na paszę; zagrzanie to bywa tak silne, że niekiedy siano zapala się. Siano przechowuje się w stodołach i brogach, w braku zaś takowych, układa się w stogi (ob.), pod odkrytem niebem. Siano żeby było pożywne powinno zachować kolor zielony i zapach; starzejąc się traci na wadze. Najlepsze siano, tak zwane lądowe, bywa z łąk na gruntach lekkich, nienadto suchych, ale też niezbyt wilgotnych, oraz z gór wyniosłych.    J. BU

Siara, W dawnej polszczyznie, nieczyste mleko krowy po ocieleniu. Tym wyrazem starzy pisarze jak Siennik, i inni, nazywali pokarm z piersi niewieściej pierwszego dnia po połogu. Kluk pisze: „Siara, mleko krowy ocielić się mającej, im jest bielsza, tern bliższe ocielenie.”    K. ^Tł/. W.

Siarczan, Siarczany, eb. Siarczany kwas.

Siarczana wątroba (hepar snlpfmris). w ogólności wszystkie w wodzie rozpuszczalne siarki metaliczne a nadewszystko związki siarki z metalla-ini alkalijów i ziem alkalicznych (jak potas, sod, auimon, wapień, baryt), zowią wątrobą siarczoną i dla tego odróżniają wątrobę siarczana potasowa, sodową, ammonową, wapniową, barytową i t. d.; zwykle jednak pod wątrobą siarczaną rozumieją pięciosiarek potassu, który używa się także w medycynie po części wewnętrznie, a głównie zewnętrznie w maściach i roztworze do kąpieli i przemywań.

Siarczane wody, są to wody mineralne odróżniające się od innych jużto siarką do ich składu wchodzącą, już działaniem na organizm podobnem do działania środków siarczanych. Siarka, zawarta w tych wodach zwykle w postaci siarkowodoru, udziela im bardziej lub mniej mocnego zapachu i smaku tego ciała, i nadaje im postać opalizującą. Siarkowodór bardzo łatwo z w^rody takiej oddziela się, pozostawiając na dnie osad czarniawy i na powierzchni bardzo delikatną błonke mieniącej się barwy. W niektórych źródłach wody siarczanej gorącej, jak np. w Akwisgranie, siarka suhlimuje się w postaci delikatnych igiełek krystalicznych, osiadających na ścianach i sklepieniach kanałów tę wodę zawierających. Działanie wód siarczanych bywa poniekąd rozmaite, z przyczyny rozmaitych innych części składowych, ze względu na które dzieloną jest na: wody siarczane alkaliczno chlorne, w których obok ciał innych przeważa sól kuchenna i węglan sody, jak np. w Akwisgranie; alkaliczno słone, za-Wterające znaczną ilość siarczanu sody, np. w Warmbrunn i Landek; ziemisto słone, w których zawierają się znaczne ilości siarczanów ziemnych, np. w Ba-den austryjackim, Renndorf, Eilsen, Kreuth i l. d. Najczęściej siarkowodór tow-arzyszy wo lom zawierającym w sobie siarczany, i w takim razie powstawanie jego objaśnia się działaniem na też siarczany ciał organicznych, powsta-