S7304733

490 problemy społeczne

IEtnocenfryzm jest postawą wyrażającą przekonanie o wyższości własnej grupy narodowo-kuiturowej, czemu towarzyszy pogarda wobec innych gwp.

Gdy zapytuję moich studentów, czy Amerykanie mają silną postawę etnocentiyczną, większość z dumą odpowiada „Tak!”. A czy Niemcy charakteryzują się tą postawą? „Tak - mówią - ale... nie jest to postawa uzasadniona; oni nie mają takiego jak my powodu do dumy z przynależności kulturowej”. Sugeruję wtedy, żeby zapytali o to Niemca, a dowiedzą się, że „Gdy myśmy drukowali książki i mieszkali w zanikach oraz handlowo rozwiniętych miastach, przodkowie wasi biegali po kanionach na golasa. Jak można tu mówić o zasadności poczucia kulturowej wyższości u Amerykanów?!".

13.4.3 Cechy wspierające poczucie własnej wartości

Szereg osobowościowych charakterystyk, które korelują z gotowością do uprzedzeń ; wiąże się z zagrożeniem poczucia własnej wartości Jedną z nich jest poziom samooce- * ny. Okazuje się, że osoby z wysoką samooceną, gdy czują się zagrożone niepowodze- _; niem, wykazują tendencję do uprzedzeń i dyskryminacji (Aberson i in., 2000). N* potrafią one znieść faktu, że ktoś „gorszy” może wygrać w rywalizacji z nimi, i walcz?

2 tą ewentualnością, manifestując wrogość.

Inną cechą jednostek skłonnych do silnych uprzedzeń jest potrzeba społecznej j baty. Osoby o jej wysokim poziomie stają się konformistyczne wobec tych, od któr)^c , chcą zyskać uznanie za manifestowanie uprzedzeń. W niektórych domach podczas pw* : jęć „odchodzą" kawały o Żydach, a w innym gronie lub w innym domu - o bornoscj®? alistach. Zależy to od tego, komu z grona tych posiadających „chwalę” w ten sp#**' można dogodzić. Konformizm może mieć też formę pasywną. Dzieje się tak woW^j*

gdy podczas przyjęcfe ktoś z Polaków emigrantów mówi „Te brudasy (na przykład^*,

sykanie; zaczynają się wprowadzać do naszej dzielnicy'', a osoba niemająca upf²^®^ nie śmie zburzyć przyjemnej atmosfery i nie przeciwstawia się otwarcie wyraźcm¹¹ go uprzedzenia.

13.4.4 Stany emocjonalne

Jak czytelnicy zapewne pamiętają, będąc w pozytywnym nastroju, ludzie zachowuj? o prospołecznie. Czy znaczy to, że zmniejsza się wówczas ich tendencja do ^itP^rzei?g$)

W pewnym sensie tak; w pewnym tylko, gdyż - jak się okazuje (Stroessner i in-. ^ p pozytywny nastrój utrudnia trafność percepcyjną. Innymi słowy, jednostki ^fdatne są wtedy na dokonywanie skrótów myślowych. Są one jednak „nieszkodliwej) twniast u ludzi w negatywnym nastroju, stereotypy odbijają ten emocjonalny stan prowadzić do poważnych konsekwencji (Esses i in., 1995). Jeśli sfrustrowany * ^ z dziewczyną mężczyzna zobaczy, że Murzyn wjechał szybciej niż on na jedyn^e miejsce na parkingu, może dopaść go i - jak zdarza się to czasem w Stanach - P° P^r zastrzelić.

J|

Empatia z kolei blokuje, redukuje lub eliminuje uprzedzenia. Osoby, które miały szansę poznać sytuację konkretnego pacjenta chorego na AIDS (Batson i in., 1997), v/konsekwencji spostrzegały całą kategorię tych pacjentów w sposób mniej stereotypowy i bardziej pozytywny.

13.4.5 Charakter religijności

Ponieważ wszystkie doktryny religijne uczą równości ludzi wobec Boga, wydawałoby K że religijność powinna wysoko korelować z brakiem uprzedzeń. Okazuje się jednak -jak wykazał Batson i współpracownicy (Batson i in., 1982,1986) - że zależność ta wy-^ka z rodzaju religijności. Autorzy ci wymieniają trzy jej rodzaje:

¹ ^hgijność zewnętrzna Jest to postawa traktująca rełigię jako środek do osiągnię-Qa innych celów (zewnętrznych), takich jak pokazanie się, zdobycie uznania czy nawisanie wspierających kontaktów. Jak łatwo skonkłudować, osoby te angażują się bez ^ Pitemu w uprzedzenia, często silniejsze niż te, jakie okazują osoby niewierzące. Religijność wewnętrzna Wyraża się ona w zintemalizowaniu nauk Kościoła. Protein z brakiem uprzedzeń w tej grupie osób polega jednak na tym, że nauki te wca-* nie są konsekwentne. Są w nich wersety nakazujące niewolnikom służyć wiernie ^emu właścicielowi, podobnie jak wiele psalmów nasyconych nienawiścią wobec ^Wrogów Pana”. Jednocześnie znajdujemy tam stwierdzenia równości ludzi i rozwi-^^an,a Przyjaźni z byłymi wrogami. W sumie, nie wszystkim jednostkom mającym zin-^ternalizowaną religijność obce są uprzedzenia. W istocie mogą one angażować się w krwawe konflikty na tle religijnym.