skanuj0029

stosowano ćwiczenia stóp, np. w ciepłej wodzie z dodatkiem soli leczniczych. Przy deformacjach stóp może okazać się konieczne noszenie wkładek ortopedycznych lub obuwia ortopedycznego, ewentualnie wykonanie zabiegu operacyjnego.

Stawy kolanowe: zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych są bardzo częste. Związane z nimi dolegliwości pojawiają się zwykle u osób, których ciężar ciała uległ znacznemu powiększeniu (np. u kobiet w okresie przekwitania), u ludzi wykonujących pracę w pozycji stojącej, zwłaszcza przy wadliwym ustawieniu długich osi kości udowej i piszczelowej (kolana koślawe, szpotawe), przy obecności płaskostopia. Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu tych zmian mogą być również urazy, zwłaszcza powodujące uszkodzenie łąkotek, zaburzenia krążenia w obrębie kończyn dolnych, osłabienie zwartości stawów.

Zmiany zwyrodnieniowe powstają najczęściej w stawie rzepkowo-udo-wym. Obecność osteofitów na tylnej powierzchni i na krawędziach rzepki powoduje bóle przy wchodzeniu i schodzeniu ze schodów, gdyż rzepka jest wówczas silnie przypierana do kości udowej.

Nieprawidłowy przebieg osi kończyny powoduje powstawanie zmian zwyrodnieniowych w jednym z przedziałów udowo-piszczelowych stawu kolanowego. Przy szpotawości kolan zmiany zwyrodnieniowe rozwijają się w przedziale udowo-piszczelowym przyśrodkowym, a przy koślawości kolan - w bocznym. Zwyrodnienie chrząstki stawowej oraz wyrośla kostne ograniczają poślizg rzepki po kłykciach kości udowej i wyzwalają bóle pojawiające się przy ruchach.

Objawy: dolegliwości rozpoczynają się z wolna. Występuje uczucie „sztywności” w stawach kolanowych i bóle, zwłaszcza podczas chodzenia po schodach, przy wstawaniu z krzesła, podczas dłuższego stania lub chodzenia. Postęp choroby jest bardzo wolny, a okresy nasilania się bólów są przeplatane długotrwałymi remisjami.

Badaniem stwierdza się często pogrubienie i stwardnienie torebki stawowej, bolesność uciskową w okolicy szpary stawu kolanowego, wyrośla kostne na brzegach stawu. Wysięk pojawia się pod wpływem urazu lub zablokowania stawu przez wolne ciała stawowe. Obrysy stawu kolanowego są wówczas zatarte (rozdęcie torebki stawowej przez wysięk), skóra pokrywająca staw jest zaczerwieniona, a jej ciepłota podwyższona, podudzie ustawia się w niewielkim /gięciu, to jest w pozycji przeciwbólowej. Nit'* kiedy obserwuje się nieznaczny zanik mięśnia czworogłowego uda. Ruchy w stawie mogą być nieznacznie ograniczone, przy ruchach chory odczuwa ból oraz słyszalne Si) charakterystyczne trzaski spowodowane tarci ei" o siebie nierównych powierzchni stawowych.

Fizjoterapia: w okresie dłuższego zaostrzenia bólów i odczynu zapalnego wskazane jest leżenie w łóżku i unieruchomienie stawu kolanowego na kilka dni. Stosuje się leki działające przeciwzapalnie i przeciwbólowo.

Po ustąpieniu objawów ostrego zapalenia zaleca się ćwiczenia izome-tryczne mięśni, szczególnie mięśnia czworogłowego uda. Bardzo wskazane sł ćwiczenia w basenie wypełnionym ciepłą wodą oraz pływanie. Ćwiczeń i.i czynne wykonuje chory w pozycjach nie powodujących obciążenia stawów kolanowych.

Korzystny wpływ wywiera leczenie fizykalne, jak: okłady parafinowe, borowinowe, leczenie ultradźwiękami, prądami diadynamicznymi, balneologiczne.

W wybranych przypadkach wykonuje się wstrzykiwania okołostawowe preparatów octanu hydrokortyzonu.

U chorych z częstymi odczynami zapalnymi i nawracającym wysiękiem w stawie istnieją wskazania do leczenia operacyjnego, jak wycięcie błony maziowej, łąkotek z usztywnieniem stawu, a nawet alloplastyka stawu z użyciem endoprotezy.

Wskazane jest chodzenie o lasce, a w niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie aparatu ortopedycznego przeciwdziałającego niestabilności stawu.

Chorzy powinni unikać długiego stania i chodzenia, a otyli muszą starać się o zmniejszenie masy ciała.

Stawy biodrowe: zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych pojawiają się przeważnie u ludzi starszych, mogą jednak występować u osób młodszych, w trzeciej dekadzie życia. Stanowią one zespół zmian patologicznych wyzwolonych różnorodnymi czynnikami przyczynowymi. Wyróżniamy pierwotne zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego o nieznanej etiologii oraz zmiany wtórne wywołane różnymi czynnikami, jak: wrodzona dysplazja lub zwichnięcie stawu biodrowego, urazy powodujące uszkodzenie naczyń torebki stawowej, a więc upośledzenie

63