str09001 djvu

O POLITYCE I PACYFIZMIE

wręcz odmienne od tych, których obrona jest jej obowiązkiem.

Nie będę nużyć Pana przytaczaniem dalszych argumentów, nie wątpię bowiem, że powyższe uwagi pozwolą już Panu dokładnie zrozumieć przyczyny powziętej przeze mnie decyzji. Wszak nie powołano mnie do roli oskarżyciela, lecz pragnę jedynie uzasadnić swe postępowanie. Zapewniam Pana, że byłoby ono inne, gdybym żywił jeszcze chociażby najmniejszą nadzieję.

W SPRAWIE ROZBROJENIA

Urzeczywistnieniu planu rozbrojenia przeszkodziła ta zwłaszcza okoliczność, że naogół nie zdawano sobie sprawy z ogromnych trudności, jakie zagadnienie to nastręcza. Przeważającą większość celów osiąga się zazwyczaj nie odrazu, lecz stopniowo, krok za krokiem. Przypomnijmy sobie chociażby zastąpienie monarchji nieograniczonej przez demokrację. Tutaj jednak chodzi nam o cel, którego nie można osiągnąć stopniowo, zbliżając się do niego etapami.

Otóż, dopóki sama możliwość wybuchu wojny nie będzie usunięta, narody nie zechcą wyrzec się prawa do możliwie najdoskonalszej gotowości zbrojnej, która pozwoli im wyjść zwycięsko z no-

85