WA30850 II109 NARZEDZIA ROLNICZE031 I djvu

28 J. FALKOWSKI [140]

wetkach swcieh wykazują pewne podobieństwo z rekonstrukcją Quentego, mimo pewnych zastrzeżeń zupełnie zrozumiałych, trzeba przyjąć, że pierwsze narzędzia, do których zastosowany był lemiesz kamienny, były skonstruowane w sposób powyższy lub bardzo do niego zbliżony.

W rozdziale pierwszym wspomniałem już o radie, opubliko-wanem przez Reinertha, a pochodzącein z Bodman na jeziorze Boden h Radło to, podane jako rekonstrukcja, jest radłem ryl-cowem z prostym grządzielem i dwoma rękojeściami Potwierdza więc ono do pewnego stopnia znajomość radeł rylcowych już w neolicie. Mniej słuszne wydaje się przypisywanie przez Reinertha tego typu radeł północno-indogermańskim kolonistom (nor-disch-indogermanischen Kolonisten). Równocześnie obok rekonstrukcji radła z Bodman, podaje Reinerth (ryc. 25/₂) rekonstrukcyę radła z lemieszem kamiennym wedle Bchumachera. Radło to jest zrekonstruowane w ten sposób, że lemiesz spoczywa cały na ziemi, tworząc płóz, a w jego otwór wbity jest pod kątem prostym kij zakończony dwoma odgałęzieniami tworzącemi rękejeście. Do tego kija pod rozgałęzieniem umocowany jest prawie prostopadle grządziel. Rekonstrukcja ta mimo podania autora, że radła takie mogły być używane jedynie w lekkiej ziemi, jest mało prawdopodobną, ponieważ w radie w ten sposób zbudowanem, przy praktycznem użyciu, wedle wszelkiego prawdopodobieństwa, albo odleciałby lemiesz, nasadzony na kij, albo też złamałby się sam kij ². Wkońcu przypisywanie tego typu radeł, będących typem płozowym i tak nazywanym przez autora, kulturom wschodnim, nie posiada dostatecznych podstaw. Jak przekonamy się w następnym rozdziale, w Małej Azyi pierwsze przedstawienia radeł plozowych pochodzą dopiero z czasu około r. 1200 przed Chr., zaś wcześniejsze przedstawiają radła rylcowe z wygięUm grządzielem. Trudno więc przypuścić, żeby kultury wschodnie, ewentualnie pochodzenia wschodniego lub wędrujące ze wschodu, używały typu radeł nie znanych na wschodzie. Pozatem Schumacher rekonstruując w ten sposób lemiesze ka-

¹ Reinerth, Das Federseemoor ałs Siedlungsłand des Vorzeitmenschen 80. 81. ryc. 25/,.

* Tem bardziej, że lemiesze kamienne, nawet największe, posiadają otwór przeciętnie o przekroju 2—2^-5 cm.

http://rcin.org.pl