WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS6 I djvu

103 —

staniemy tylko na wyznaczeniu obszarów mezologicz-nych. Podejmiemy to zadanie tylko dla Afryki i Ameryki. Europa i znaczna część Azji wyzwoliły się z pod bezpośredniej zależności od otoczenia przyrodzonego: rozwinięte stosunki społeczne, właściwe obu tym lądom, rozerwały ów ścisły związek, jaki istnieje pomiędzy środowiskiem a człowiekiem na niższych szczeblach kultury. O ile zaś, w obrębie obu tych lądów, daje się jeszcze dostrzec taka zależność, rozbierzemy ją, mówiąc o ludach górskich, wybrzeż-nych (względnie wyspiarskich), nadrzecznych. Natomiast Ameryka przedstawia pole jak najwdzięczniejsze dla studjów nad psychologją etniczną w stosunku jej do obszarów mezologicznych. Podamy więc możliwie dokładną klasyfikację terytorjów kulturalno-mezologicznych tego lądu. Afryka stanowi ogniwo pośrednie: co do odgrodzenia się od bezpośredniej zależności względem martwego otoczenia, człowiek dosięgnął znacznego już szczebla rozwoju, ale nie o tyle posuniętego, ażeby zawisłość bezpośrednia była zupełnie zniesiona. Lecz, dzięki właśnie temu, odznacza się ona taką rozmaitością stosunków, iż wybierzemy ją jako wzór dla uwydatnienia dziejów barbarzyńskiej ludzkości w związku z warunkami mezologicznemi i odpowiednio poświęcimy jej nieproporcjonalnie dużo miejsca.

b) Ląd afrykański.

§ 25. W obrębie lądu afrykańskiego rolnictwo i pasterstwo przedstawiaj ą powszechne niemal źródła utrzy-