WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS1 I djvu

118

darstwa. Z takiego ukształtowania stosunków rodzi się przywiązanie dzieci do matki i obojętność dla ojca, raczej gościa, niż pana domu.

Jeszcze niżej leżą okolice, których klimat i urodzajność sprzyjają uprawie bananów. Zamiast gąszczów leśnych pojawiają się plantacje. Roboty w polu jednoczą członków rodziny i przyczyniają się do powstania rozległych jednot wioskowych, ale odosobnionych od siebie. Pracuje kobieta; mężczyzna, wolny od wszelkiego zajęcia, pije i próżnuje. Dzielnice te stanowią cel systematycznych najazdów górali, którzy tutaj zakładają swe dynastje, zachowujące niewielką trzodę, jako oznakę swego pochodzenia. Najezdnik, zmuszony bronić swego łupu przeciw dalszym zagonom górali, stwarza wojsko i centralizację. Powstają monarchje w rodzaju ugandz-kiej.

Las nie w całości pokrywa stoki górskie. Tu i ówdzie leżą nagie, suche, ale urodzajne pochyłości, byleby ręka ludzka umiała zwrócić na nie wodę strumieni. Klany pasterskie, wyrzucone z płaskowzgó-rzy, stwarzają tutaj irygację oraz sztuczne łąki i z biegiem czasu przechodzą do uprawy prosa i eleu-zyny. Szarwarki dla utrzymania systemu irygacyjnego przyczyniają się do wzmocnienia węzłów zrzeszenia pokojowego, nieznaczne rozmiary gruntów utrudniają pasterstwo i rozluźniają ducha obozowego, waśnie pomiędzy klanami łagodnieją, prawo starszeństwa znika.