WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS&8 I djvu

265 —

zadania; ideologów, którzy, przeniknięci pewną, ideą, poświęciliby życie dla jej urzeczywistnienia; organizatorów, którzy by powiązali rozpierzchłe jednostki w zwarty zastęp i t. d. Są to wszystko objawy, wymagające istnienia w narodzie pewnych charakterów, takich, jakie przeważają np. wśród Dajaków. Indonezyjczyk dostarczy historji swojej okolicy żywiołu awanturniczego, pohopnego do dalekich wypraw. Słowem, będzie spełniał określoną rolę dziejową, stwarzał w swej ojczyźnie sposoby rozwiązania zadań społecznych, swoją obecnością wprowadzał nowe za-wikłania, a te wszystkie wpływy w ogólnej sumie mogą nadać dziejom zgoła inny kierunek, niż w tym razie, gdyby społeczeństwo składało się jedynie z typów duchowych, właściwych rasie malajskiej.

Unaocznimy wpływy rasy, jako przyczynowego czynnika stosunków społecznych, na innym przykła* dzie, który wszakże jest hipotetyczny, lecz swoją drogą może odpowiada rzeczywistemu przebiegowi zdarzeń.

Przypuśćmy, mianowicie, iż długogłowcy i krót-kogłowcy, wchodzący w skład ludów aryjskich Europy, posiadali taki charakter, jaki im przypisuje dzisiejsza szkoła antropo - socjologiczna. Dajmy jeszcze na to, że rozpatrujemy grupy okresu pierwotnego, kiedy ludy składały się z typów mało zmieszanych, a więc albo z długogłowców albo krótkogłowców. Roz-w ój tych grup etnicznych przedstawiałby naówczas znaczne różnice. Długogłowcom zbywałoby na instynkcie osiadłości; chociaż pełni inicjatywy, po-