WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS I djvu

7

i wyzyskania metod, wskazanych przez rozwój nauk antropologicznych i społecznych. Zamiast wychodzić z założenia, iż istnieje jakaś „jaźń plemienna⁴⁴, Volks-seele, i ograniczać się na poszukiwaniu jej objawów w działalności pojedynczych ludów, będziemy usiłowali zbadać, w jaki sposób powstaje fizjognomja duchowa, właściwa pewnemu narodowi. Postaramy się wyprowadzić ja z warunków otoczenia, w jakim wypadło przebywać pewnemu szczepowi, zanalizować trwałość jej pierwiastków, wreszcie poznać mechanizm zmian, jakie w niej zachodzą,. Tylko zbadawszy uprzednio rodowody „jaźni plemiennej⁴⁴, można będzie zrozumieć rozległość jej wpływów, jako czynnika, kształtującego dzieje danego narodu. Co dla pospolitej etnopsychologji służy za punkt wyjścia, to dla nas jest ostatecznym poniekąd celem. Swoje stanowisko w tym względzie pozwolimy sobie zcliarakte-ryzować słowami P. Lacombe’a:

„Duch plemienny jest rzeczą nieuchwytną, jak wogóle wszystkie siły wewnętrzne i rzekome przymioty wrodzone. Przyczyny te można poznać jedynie na podstawie skutków. Lecz jakim sposobem dadzą się wyróżnić dokładnie czyny, wywołane bezpośrednio przez duch plemienny, kiedy nie posiadamy żadnej wiadomości o ich źródle?

„Poruszamy się w zaczarowanym kole. Natomiast, o ile rzecz dotyczy urządzeń, mają one byt przedmiotowy, a więc dają się badać w sposób bezpośredni. Rozpatrywane, jako przyczyny, posiadają tę wyższość, iż niewątpliwie istnieją. Badaj ąc