0011601

Go. ( 188 ) Ge.

pogańskie, samą tylko mocą imienia Boskiego i Chrystusa, którego wyobraża miecz Pański i Gedeona. Światło Ewangelii przyświeca przez ich męczeństwo , właśnie jako lampy żołnierzy Gedeona zaczęły oświecać, g'dv naczynia glinianie, które je ukrywały,były potłuczone. A dzielność ich słowa wyobrażona przez odgłos trąb, przymusiła do ucieczki całą potęgę ciemności szatańskiej. Judic. Cap. 6. et S00.

GEHENNOA czyli dolina Hennan. Dolina bardzo przyjemna Jerozolimska pod górą Moria. Żydzi na tem miejscu wystawili ołtarz bałwanowi Moloch, któremu oddawali na ofiarę swe dziatki, rzucając je do ognia. Król Jozjasz, aby uczynił im tę dolinę obrzydliwą i nienawistną, napełnił ją gnojami i smrodem, zrobiono tedy z niej kloakę. Prorok Jeremiasz zagraża ludowi, iż przyjdzie ten dzień, którego nie będzie się zwała więcej doliną Gehenon, ale doliną umarłych, co dało powód, że po uplynieniu niejakiego czasu, gdy zbywało żydom na słowie klórymby wyrażali piekło, użyli tego nazwiska Gchennon, które już u nich znaczyło to miejsce obrzydliwości, na którem palono ofiary z ludzi na cześć Molocha; dla lego Chrystus dodaje często do słowa gehenna: słowo ognia. In gehennom ignis, dla wyrażenia katowni potępionych, co się trafnie zgadza ze słowy Izajasza, który mówiąc o tejże samej dolinie pod nazwiskiem Tophet, które jej także nadano, mówi:    » Jej

*    pokarmem jest ogień z wielością drew,

*    i który podmuchiwanie Pańskie , bę-

*    dące podobnem do potoku siarki, za » pali«. JosueCap. 15. IV. Reg, Cap. 23. Math. Cap. 5. Marc. Cap. 6.

GEHON. Nazwisko jednej ze czterech rzek, które oblewały Raj ziemski. Dzielą się autorowie na różne zdania względem miejsca, na którćm ta rzeka znajduje się. Niektórzy twierdzili, że to jest ta sama co Nil; ale jeżeli Gehon wypływa z tego samego ogrodu z którego .Eufrates i Tygrys, jakże może bydź Nilem, który ma swój wypływ około sześćset mil z okładem, oddalony od owych rzek Eufratu i Tygru? Zaczem dowodliwszą jest rzeczą, że Araxes który ma swój wypływ jako i dwie ostatnie w górach Arraratu w Armenii, i które płynąc z wielką szybkością wpadają do morza Kaspijskiego. Imię Gehon w hebrajskim języku znaczy bystry, gwałtownie biegnący, szybki, a te własności zgodne są z Arasem. W układzie biskupa Orleanu, Daniela Huecyusza, Ge-bou jest odnoga wschodnia Tvgru, która wpada do morza Perskiego. Gencs. Cap. 2.

GELBOE. Kupa światła. Góra Palestyny, która rozciąga się od Je-zrahel aż do Jordanu, sławna przez pokonanie wojsk Saula, oraz jego śmierć i syna Jonaty. To było powodem Dawidowi do przeklęcia tej góry i życzenia, ażeby nigdy niepadał na nię deszcz ani rosa. Ta góra jest sucha i niepłodna, i widzieć tam miasteczko nie innie, nazwane Gelbus. I. Reg. Cap. 31. et II. Reg. Cap. 1.

GEMARA. To imię znaczy dopełnienie , wydoskonalenie. Jest to druga część Talmudu z których pierwsza zowie się Mi schną. To jest llómaczenie Pentateuchu, czyli pięciu ksiąg Mojżesza z uchwałami dawnych Rabinów, druga część także jest tłumaczeniem bardziej rozciągiem tychże dzieł, i zbiorem uchwał rabinów późniejszych. Nazywają lę księgę Gemara, ponieważ ją mają za dopełnienie prawa, i tłumaczenie, do którego nie ma co więcej .przydać. Nie jest oria czem inszem, tylko tłumaczeniem pierwszej nazwanej Mi-schna, uczynionem od doktorów żydowskich w ich szkołach , na wzór kommenta-rzów naszych Teologów nad magistrem Sentencij, i świętym Tomaszem Akwin.

GENEALOGIA. Słowo greckie, które znaczy wyliczanie przodków. Ile-brajezykowie byli bardzo pilni w zachowywaniu swych Genealogii, więcej niż od trzech tysięcy pięćset lat. Jest wzmianka w Ezdraszu, iż nie dopuszczano do kapłaństwa tego, kto nie mógł wyprowadzić dokładnej genealogii rodziny swojej. Gdziekolwiek znajdowali się kapłani, nie mićszali się z iu-nemi familiami, i miewali tablice genealogiczne, które odnawiali od czasu do czasu, i o których ocalenie mieli wielkie staranie pod czas wojen, i w innych publicznych zamfcszaniach. Święty Paweł gani zbytnie badaoio w dochodzeniu dawnych gcnealogij. Stuli as autem (juoestiones, et geuealogias devila; ad Titum. Cap. 3. Święty Mateusz i św. Łukasz przywodzą w swej Ewangelii genealogją Zbawiciela Chrystusa, przez którą okazują, że pochodzi z familii królewskiej Dawida, ale w-sposobie różnym. Sw. Mateusz poczyna od Abrahama , i dzieli całą genealogią na trzy klassy, każdą z czternastu rodzajów składającą się, które zawierają Iiczbę42 osób. Od Abrahama aż do Dawida rachuje 14, od Dawida aż do przeniesienia się do niewoli Babilońskiej 14 , a po uwolnieniu ludzi, i nadaniu mu wolności po

wrócenia do Jerozolimy pod przewo dniclwem Zorobabela l4. Postrzega się, że w tej genealogii św. Mateusz opuszcza czterech królów:    Ochoziasza,

Joasa, Amnziassa, i Joahima; przyczyną tego opuszczenia jest to: Iż Bóg odrzucił jako nieważne małżeństwo Jo-rama z bezbożną Altalią, i przyrzekł przez swych proroków ukarać zbrodnię tej familii, aż do czwartego pokolenia. Zaczem pisarz historyi świętej, miał sobie za rzecz przyzwoitą, pokryć milczeniem królów urodzonych z tego nieprawego małżeństwa, zwłaszcza, łc wszyscy królowie chaniebnie poumierali. Można jeszcze i to mieć na uwadze, iż len ewangelista wspomina lvlko cztery niewiasty to jest: Tbainarę, Rnhab, Ruth , i Belhsaheę wszystkie ladajakiego życia i obce, chcąc nas przez to nauczyć, iż Chrystus nie zbra-niająe się pochodzić z przodków ubogich i grzesznych, zawstydzić chciał swoją pokorą, pychę i próżność ludzką; okazał oraz, iż na to przyszedł, aby uczynił jednym ludem żydów, i z obcych narodów wezwanych do wiary świętej. Święty Łukasz w swej genealogii wylicza siedmdziesiąt siedm osób, mieszcząc pomiędzy niemi twórcę, czyli Ojca przed wiecznego, Qui fuit Adam , qui filii l)ci. Maili. Cap. 1. Lueo. Cap. 1.

GENESIS. Generatio. Rodzą/. Pierwsza księga biblij tak się nazywa, li sięga rodzaju Genesis, przeto że poczyna od historyi stworzenia świata. Mojżesz jest jej pisarzem i ułożył ją po obwieszczeniu prawa. Zawiera ona w sobie historyą stworzenia świata, genealogią Patryarchów, potop z wszystkiemi jego okolicznościami, wylicza potomków' Noego aż do Abrahama, życia tego