1382794f29930970657328518206 n

94 Ocenn cfckipmaści projektów uwslwyjnyeh

3.5. Metody oceny efektywności inwestycji rzeczowych 3.5.1. Wprowadzenie

Podmiot rozważający możliwość ir.ihzacji projektu inwestycyjnego, oczekuje zazwyczaj jednoznacznej informacji uzasadniającej pod względem finansowym i ekonomicznym jego celowość. Jeżeli istnieje konieczność wyboru pomiędzy kilkoma wariantami inwestycyjnymi, wówczas należy szukać odpowiedzi na pytanie, który z nich charakteryzuje %ię najwięk>zą efektywnością i przy nosi najwięcej korzy sci. Podczas p;owadzen;.i takiej occr.y istotne jest. by zachowane zostały warunki porounywainości celów, warunków brzegowych, otoczenia, głównych założeń oraz horyzontu czasowego projektu (Czechowski L.. Dziworska K. i inni. s. 95-9S|.

Przyjmując czynnik czasu za podstawowe kryterium p*xl/i.ilu technik oceny inwestycji, i..... y ;• podziel    ii ^mimiczne Pierwsza .

zwana niekiedy metodami prostymi, wykorzystywana jest we wstępnej fazie procesu inwestycyjnego, np. na etapie studium możliwości inwestycyjnych Swą popularność zawdzięczają głównie prostocie formuł obliczeniowych i łatwej interpretacji. Jednak pomijanie wpływu zmienności wartości pieniądza w czasie na wynik oceny, dyskwalifikuje te metody z. zastosowania w profcsjonal-nych rachunkach opłacalności inwestycji Najczęściej wymienianymi w literaturze metodami statycznymi są: rachunek okresu zwrotu, rachunek porównawczy kosztów, rachunek porównawczy zysku, rachunek rentowności

Metody z drugiej wyodrębnionej grupy, czyli dynamiczne, zajmują obecnie dominującą pozycję w praktyce gospodarczej na święcie, głównie z lego względu, iż kompleksowo ujmują as|>chty rozkładu przepływów pieniężnych w czasie i ich aktualizacji na moment podejmowaniu decyzji inwestycyjnej. Wykorzystanie tych metod wymaga zastosowania interdyscyplinarnej wiedzy z finansów, rachunkowości, marketingu oraz dyscyplin technicznych, a nawet psychologii. Wśród powszechnie wykorzystywanych metod tej grupy znajdują się: wartość bieżąca netto (ang. AVf Presem Value S'PV), wewnętrzna stopa zwrotu (ang. Iniermit Kute of Return IRR) oraz ich modyfikacje i kombinacje, do których zaliczyć można zmodyfikowaną NPV i IRR oraz indeks rentowności (ang. Projitr.biłity lndcx PI).

Poniżej przedstawione zostaną .sposoby obliczeń wybranych miar oceny projektów inwestycyjnych. Szcz.ceólnv nacisk położony został na miary szeroko stosowane w prakty ce.

Okres zwrotu (ang. Paybc/ek Period) jest prostą miarą mającą określić po jakim czasie nastąpi zrównanie wartości poniesionych nakładów inwestycyjnych z sumą nadwyżek generowanych przez projekt inwestycyjny. Najczęściej stosowane w praktyce są dwa sposoby prowadzące do wyznaczenia okresu zwrotu. Pierwszy z nich jest następujący:

* okr.

(W)

\skumulo\t ancNCF' j

.VCTv_,

n'"' ostatni rok. w którym wartość skumulowanych \CF osiągnie wartość ujemni): zamiast liczby lat. wykorzystać można liczbę miesięcy lub tygodni lub dni (zgodnie z parametrem ..okr. ").

(skumulowane SC Fi — wartość be/.względna skumulowanych A(7- do roku ‘ włącznie,

KCFy - wartość przepływów pieniężnych netto w roku następującym po roku h '■ (w roku: n - 1. wartość skumulowana .\^:CFosiąga waność dodatnią). oh - parametr, za który należy podstawić podstawowy okres, w jakim wyznaczony ma b>c okres zwrotu; przykładowo 12 oznaczało będzie liczbę miesięcy, 52 - liczbę tygodni, a 360 liczbę dni.

Drugi, również wykorzystywany w praktyce sposób wyznaczenia okresu zwrotu (OZ/) nakładów, mo/nn przedstawić za pomocą następującej formuły:

_m,__CM‘EX-RV    _(I„

«[>G + Dep

Podkreślić należy, iż obie powyższe formuły są poprawne metodologicznie, chociaż dają nieco inne wyniki Pierwsza jest dokładniejsza, gdyż bazuje tut wyznaczonych przepływach pieniężnych. Druga jest natomiast łatwiejsza i szybsza do wyliczenia, gdyż wymaga mniejszej liczby danych

Kryterium decyzyjnym jest w każdym przypadku długość okresu zwrotu. Zazwyczaj przyjmuje się, że im krótszy okres zwrotu, tym inwestycja lepsza. Podstawową wadą obu przedstawionych miar jest przede wszystkim pominięcie aspektu wartości pieniądza w czasie. Druga istotna wada to fakt* że wiele projektów inwestycyjnych przynosi znaczne nadwyżki pieniężne dopiero pod koniec fazy wzrostu lub w fazie dojrzałości projektu, to jest często po trzech i więcej latach eksploatacji Tymczasem przy wy korzystaniu omawianej formuły bywają one odrzucane, ze względu na przekroczenie dopuszczalnego przez inwestora okresu zwrotu.

Zdyskontowany okres zwrotu (ang DiscounttJ Pnvlujck Period), to pewna modyfikacja omawianej formuły, dokonana w celu ukazania wpływu zmiany wartości pieniądza w czasie na wydłużenie okresu zwrotu z inwestycji. W tym wypadku różnica pomiędzy pierwszym wariantem formuły na OZ, a obecnym polega na wykorzystaniu w obliczeniach wartości zdyskontowanych SC.F zamiast nominalnych. Interpretacja pozostaje bez zmian - z kilku rozważanych inwestycji za najkorzy stniejsza należy uznać tę. która charakteryzuje się najkrótszym zdyskontowanym okresem zwrotu.

Wartość bieżąca netto zaliczana jest do najlepszych miar ocer.y inwencji (Machała R.. s 21. 1051. Wykorzystując prognozy wolnych przepływów pieniężnych omówione w podrozdziale (3.3). rachunek SPV przeprowadzić można w następujący sposób:

._{VPr =} £J^L

frrn-ry