14052 P1100701 (2)

z refleksji Augusta nad pamfletem Orzechowskiego •Wyspiański częstó przywoływał historię jako chochoła, upiora, fałszywego geniusza, omylnego proroka. Tylko w Zygmuncie Auguście historia jest mądrą harmonią, przypowieścią o wielkiej unii narodów „na wieczyste wspólne życie — czyli w złym, czy dobrym bycie”. Sala sejmo*wa w Lublinie staje się jedynym w dramatach Wyspiańskiego miejscem polskiej historii, które nie jest polem kruków i wron, kłamanych zwycięstw, zmarnowanych możliwości.

stor;

Podsumowanie roli dramaturgii Wyspiańskiego w literaturze Młodej Polski jest zawsze eksperymentem o małych szansach sukcesu. W nowszej li-teraturze przedmiotu najcelniej dokonały tego studia W Jana Nowakowskiego, zajmujące się strukturą dzieł : Wyspiańskiego, symbolizmem, stosunkiem do hi- r >ii i do mitu, konstrukcją czasu i przestrzeni.

Badacz wskazuje m. in. na „swoistą rolę i funkcję w twórczości poety czynnika tradycji czy kultury | Ą a podkreślając dwuplanowość jako cechę konstytutywną kompozycji Wyspiańskiego jako jeden z tych

planów wymienia „sekwencję obrazów obarczonych j. tradycją kulturową” ³⁰. Świat kultury posiada rów-*

nie wielką siłę inspiracyjną jak świat natury; Wyspiański podobnie jak np. T. S. Eliot czerpie przede wszystkim z głębokich studni historii. Jan Nowakowski za jeden z podstawowych impulsów krea-cyjnych Wyspiańskiego uznaje „rozprzęganie mi-

dramatach, Kra-

» J. Nowakowski, W yspiońsfci. Studia o ków 1972, s. 9, 10.    ^{atua 0}