20075 s 100 101

100 ROZDZIAŁ 4

Można zauważyć rosnący wpływ społeczności lokalnej na politykę oświ.i tową, w szczególności poprzez nałożenie na organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego obowiązku przedstawiania w terminie do dnm 31 października każdego roku odpowiednio: radzie gminy, radzie powiu tu i sejmikowi samorządowemu informacji o stanie realizacji zadań oświu towych za poprzedni rok, w tym o wynikach sprawdzianów i egzaminów (art. 1 pkt 5 u.s.o.).

W ustawie o systemie oświaty przewidziano, że szkoły i placówki oświ;i towe mogą być prowadzone także przez niektóre organy centralne admi nistracji państwa, czyli oprócz ministra właściwego do spraw oświaty i wy chowania także przez ministra obrony narodowej, ministra sprawiedliwo ści oraz ministrów spraw wewnętrznych, kultury i dziedzictwa narodowego, rolnictwa i środowiska. Zgodnie z art. 29 u.s.o. Rada Ministrów ma prawo ustalić w drodze rozporządzenia wykaz szkół i placówek, które może pro wadzić minister obrony narodowej oraz ministrowie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych¹⁸⁶.

Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego zakłada i prowadzi publiczne szkoły artystyczne, placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom tych szkół w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (na przykład internaty), a także placówki doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych (art. 5 ust. 3c u.s.o.).

Minister właściwy do spraw rolnictwa ma prawo zakładać i prowadzić publiczne placówki doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych. Organ ten może również zakładać i prowadzić publiczne szkoły rolnicze oraz placówki rolnicze o znaczeniu regionalnym (wojewódzkim) i ponadregionalnym, kształcące w zawodach, dla których jest właściwy minister do spraw rolnictwa, rozwoju wsi lub mi nister do spraw rynków rolnych (art. 5 ust. 3d u.s.o.). Minister właściwy do spraw środowiska może zakładać i prowadzić publiczne szkoły leśne (art. 5 ust. 3e i ust. 2f u.s.o).

Jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić szkoły i placówki, których prowadzenie należy do zadań odpowiedniego ministra na podstawie porozumienia. Przedszkola, szkoły i placówki publiczne zakładane i prowadzone przez ministrów i jednostki samorządu terytorialnego mają pod względem organizacyjno-prawnym postać zakładów bu-

¹⁸⁶ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2008 r. w sprawie określenia wykazu szkól i placówek, które prowadzą: minister właściwy do spraw wewnętrznych, Minister Obrony Narodowej i Minister Sprawiedliwości (Dz. U. Nr 14, poz. 83). Wykaz szkól i placówek z podziałem na województwa znajduje się w załączniku rozporządzenia.

101

SYSTEM OŚWIATY

tUHowych (art. 79 u.s.o.). Jednostki samorządu terytorialnego pokrywa-i i .iłem koszty działalności prowadzonych przez siebie szkół i placówek pi/ychodów własnych oraz dotacji przewidzianych w budżecie na zadani. i oświatowe. Ministrowie prowadzą gospodarkę finansową wobec swo-i‘ li zakładów budżetowych na podstawie samodzielnie ustalonych zasad, uwzględnieniem przepisów prawa, a w szczególności zasad udzielania donn |i na jednego ucznia, zawartych w ustawie o systemie oświaty (art. 80) i w aktach wykonawczych. Dotacje przysługują także - według parytetu rami »wo określonego w ustawie o systemie oświaty - na uczniów uczęszczają-vi h do szkół niepublicznych (mimo że nie są one zakładami budżetowymi i iluostek samorządu terytorialnego lub ministrów, lecz prowadzą samo-

♦    1/iclną gospodarkę finansową zgodnie z własnym budżetem), odpowiednio od gminy, powiatu lub w przypadku szkół artystycznych - z budżetu państwa (art. 90 u.s.o.).

Prowadzenie szkół i publicznych placówek oświatowych leży w gestii downie administracji samorządowej, dlatego też - uwzględniając wynika-|i|cu z Konstytucji RP (art. 70 ust. 3) prawo zakładania szkół i placówek pi zez inne podmioty - w ustawie o systemie oświaty przewidziano reglamentowanie ich tworzenia przez wymóg otrzymania zezwolenia. Właściwy ■ ngan jednostki samorządu terytorialnego, którego zadaniem jest prowa-l/enie szkół lub placówek publicznych danego typu, wydaje zainteresowanej osobie fizycznej lub prawnej zezwolenie po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkół artystycznych - właściwego ministra In spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, a także po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty (art. 58 ust. 3 u.s.o.).

Możliwość zakładania i prowadzenia przez osoby prawne i fizyczne szkół i placówek niepublicznych jest uwarunkowana uzyskaniem wpisu do ewiden-

•    ji (zgodnie z zasadami postępowania ewidencyjnego zawartymi w art. 82 u .s.o.) prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, obowiąza-ui| do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek, lub ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego

w przypadku niepublicznych szkół i placówek artystycznych (art. 80 u.s.o.). Niepublicznej szkole podstawowej i gimnazjum, które zostały założone w trybie ewidencyjnym, przysługują uprawnienia szkoły publicznej z dniem i ozpoczęcia działalności. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania może również nadać w drodze decyzji administracyjnej uprawnienia szkoły publicznej szkole niespełniającej wymagań ustawowych szkoły publicznej, w szczególności wtedy, gdy uzna ją za eksperymentalną.

System szkól składa się z wielu różnych podmiotów zarówno publicznych, juk i niepublicznych. Celem ich działania jest pełnienie funkcji wychowaw-