27414 P1130716 resize

115

Dolyełczw odl^ icł e^wiecq (14ffoł*^)w Dobrać wei. wtotłBełlae (K. J«»itew*ł ^ i» W^-

aaie, woj. bydgoskie 00 grobów, T Waga 1931, _Ł 21). Lofamo były na wyroośkjaych aóuck mb. np « Dobrem, na niedużym pagórkn przy mokradle. W Btześda fajwióin odbyto je    otaebó*

osadowych (tzn. jam). Są lo tzw. groby płaskie, hrrtaibiaoai Brak lihiyl danycB • kszcrioe jot poko-wych — były one zapewne aiukj łub bardziej owalne. W niektórych z nieb stwierdnono pojedynce ki—■—r (lab). XXXV: Al). W grobach natrafiono na pojedyncze szkielety, z npwi dne podkarenowyna. leżące na boku głównie lewym, sporadycznie wyprostowane, ałodone na wznak. Ogólna orientacja zmarłych po om E—W. Twarz zwrócona przeważnie na południe. Układ rąk w łych rrwdfcirfc wypMbirh kiedy pi gisdazay odpo ried nie dane, przedstawia się w ten sposób, że jedna z nich zgięta jen w łokcia i dakai w pasie, draga wyprono-wana wzdłuż tułowia bądź też również zgięta, z dłonią w rejonie twarzy.

Wyposażenie składało się z jednego lub dwóch niedużych naczyń, ■Hntmyt w nngarh, przy głowie bb prsd zmarłym, następnie szpil kościanych, znajdowanych przy boks i czaszce, paciorków z koso, maszfi i bursztynu, bursztynowego wisiorka, grotu oszczepu, drobnych narzędzi krzemiennych- IVwim trudny jeszcze do określenia procent pochówków pozbawiony jest ceramiki, a nawet innych wymię niemych wyżej składnik ńw wyposażenia.

Inwentarz kulturowy

Na ceramikę grobową składają się kubki ucha te, dzbany, amforki, misy i pucharki itmifd/nw pierwsze dwie formy są czasami zdobione poziomymi pasami odcisków sznura, niekiedy zaś dodatkowo p~—~ krzyżującymi się oraz pionowymi. Znamy też kubki zdobione na brznścu ukośnie ułożonymi żeberkami bądź też ukośnymi żłobkami (tabl. XXXV: FI). Amforki (niekiedy z płaską pokrywką) posiadają 2 lub 4 nqfr» rzadziej w ich miejsce 2 guzki (tabl. XXXV: C2, G3). Niektóre z nich zdobione są również w górnej części odciskami sznura. Misy, o formie półkolistej są najczęściej zaopatrzone w płaskie uchwyty (niekiedy pionowo przekłute) przy krawędzi (tabl. XXXV: El). Trafiają się też misy głębsze — wazowate, z wyodrębnioną szyjką, z 4 różko-watymi guzkami u jej nasady. Pucharki doniczkowaie nawiązują do schyłkowosznurowych, lecz zaopatrzone są w szerokie taśmowate ucho z występami na krawędzi lub w płaski.uchwyt (tabl. XXXV: DIX Niektóra z nich zdobiono w górnej części poziomymi odciskami sznura.

Poza ceramiką wymienić należy kościane szpile z kolistą główką, okrągłe płaskie paciorki z mnerfi z jednym otworem, cylindryczne paciorki kościane, paciorki bursztynowe w formie naturalnych bryłek z wywierconym otworem albo nieco obrobione w kształcie płaskich prostokątów, krążków lub trójkątów (tabl. XXXV: (3). Sporadycznie pojawiają się też okrągłe wisiory bursztynowe o średnicy kilku centymetrów, z otworem pośrodku. Inwentarz ten uzupełniają narzędzia krzemienne, wśród których można wyróżnić m. m. przekłuwacie, odłnpki o retuszowanych krawędziach, a także starannie wykonany grot oszczepu z 'długim trzonkiem i tylko nieznacznie od niego szerszym ostrzem. Wszystkie te przedmioty zostały wykonane z małopolskich surowców , a mianowicie z krzemienia szarego, biało nakrapianego oraz czekoladowego — orońskiego.

Brak prawie zupełnie wyrobów metalowych, jeśli nie liczyć fragmentów drutu miedzianego, trapezowaty\h płytek oraz rurkowatych paciorków, jakie pochodzą zapewne ze zniszczonych grobów z terenu województwa inowrocławskiego (T. Waga 1931, s. 32, ryc. 4). Ich przynależność do omawianej grupy nie jest jednak całkiem pewna.

Geneza i związki kulturowe

Już na podstawie dokonanego przeglądu znalezisk grupy kujawskiej widać, że posiadają one cechy o miesza, nym charakterze. W zakresie obrządku pogrzebowego zachodzi wyraźna zbieżność z kulturą mierzanowicką-Przejawia się ona w orientacji zmarłych po osi E—W, a poniekąd również w ubóstwie wyposażenia. Także i niektóre formy naczyń, np. małe amforki z dwoma guzkami hib uszkami (tabl. XXXV: A2) należą do typu bardzo charakterystycznego dla ceramiki grobowej starszej fazy kultury mierzanowtekiej, zwłaszcza na Wyżynie Sandomierskiej (np. ze świniar Starych), podczas gdy zdobione sznurem dzbany z Wójcrna i Żnina, woj. bydgoskie (tabl. XXXV: Gi), mają bliskie odpowiedniki w kulturze Chłopice-Vesełe (tabl. X). Na hl»*sw kontakty ludności zamieszkującej w omawianym okresie wschodnią Wielkopolską i Kujawy- z dorzeczem górnej Wisły mogą również wskazywać używane przez nią małopolskie surowce krzemienne.

Inne zaś naczynia, jak dwuuszne amforki (zaliczone swego czasu do kultur)- pucharów dzwonowatyeh), misy z płaskimi uchwytami przy krawędzi (tabl. XXXV: Cl, El), a także niektóre kubki uchate, rasami zdo-