35259 Wspomnienia o Sokratesie0

172 Wspomnienia o Sokratesie III 12

zdrowia i pod innymi względami korzystniejsze niż

4 siła i sprawność? Czyżbyś nie doceniał korzyści płynących z siły i żdrowia? Wiedz, że silnym fizycznie i słabym układa się wszystko na zasadzie przeciwieństwa. Ci bowiem, którzy dbają o siły fizyczne, cieszą się zdrowiem, sprawnością w działaniu. Częstokroć dzięki temu właśnie ratują w licznych bitwach swe życie z honorem, ze wszystkich niebezpieczeństw wychodzą bez szwanku, pomagają przyjaciołom, służą z pożytkiem ojczyźnie, w zamian za co zasługują sobie na wdzięczność, zdobywają sławę, w dowód uznania otrzymują najwyższe godności i w rezultacie i sami spędzają resztę życia w atmosferze radości i dostojeństwa, i dzieciom pozostawiają w spadku wielkie

5 dobra, które pomagają im wejść w życie. I chociaż państwo w wychowaniu publicznym nie kultywuje ćwiczeń wojennych, niemniej jednak nikt nie powinien z tego powodu ich zaniedbywać, lecz uprawiać je na własną rękę. Wiedz dobrze, że ani w zapasach, ani w żadnej w ogóle innej dziedzinie działania nie wyjdziesz na tym źle, że będziesz miał ciało sprawniejsze. We wszystkich bowiem czynnościach wykonywanych przez ludzi konieczny jest współudział sił

6 fizycznych. Ale skuteczność takiego współudziału w dużym stopniu zależy od jak najlepszej sprawności ciała. Każdy wie, że nawet w czynnościach umysłowych, w których, jak ci się zdaje, najmniej potrzebne są siły fizyczne, wielu ludzi bardzo poważnych niedomaga przez to, że nie ma zdrowego ciała. Zanik pamięci, zniechęcenie do życia, zgorzkniałość, szaleństwo z wielką siłą potrafią wtargnąć do duszy wielu ludzi z powodu złego stanu ich zdrowia i wypierają

7 również wszelką zdobytą już wiedzę. I przeciwnie,

ludzie zdrowi fizycznie mają mocną pewność, że nie grozi im niebezpieczeństwo takich skutków złego stanu zdrowia. Co więcej, najlepszym środkiem do zażegnania następstw braku siły i zdrowia, jak również do osiągnięcia skutków przeciwnych, jest właśnie siła i zdrowie. Jakich więc trudów nie powinien podjąć się człowiek rozumny, aby zdobyć korzyści przeciwne wymienionym szkodom! Biada temu, kto się przez niedbalstwo zestarzał, nie osiągnąwszy nigdy pełni rozkwitu, piękna i siły swojego ciała! Ale niegodny jest tego człowiek, który nie uprawia ćwiczeń fizycznych, ponieważ takie zalety nie chcą się rodzić same z niczego!

Rozdział trzynasty

Rozważania na różne tematy

Kiedy ktoś swego czasu dał wyraz oburzeniu, że w odpowiedzi na pozdrowienie nie został sam pozdrowiony, Sokrates powiedział:

— Rzecz śmiechu warta! Gdybyś spotkał kogoś gorzej rozwiniętego fizycznie niż ty, na pewno byś się z tego powodu nie gniewał, kiedy jednak przypadek zetknął cię z prostakiem o duszy gorzej wychowanej od twojej, masz się z tego powodu przejmować?

Kiedy ktoś inny powiedział, że nie ma apetytu, rzekł na to Sokrates:

— Akumenos ¹ podaje na to znakomite lekarstwo.

— Jakie? — spytał tamten.

— Przestań jeść! — odrzekł Sokrates. — Po dłuższej

Akumenos — ówczesny znakomity lekarz i dobry znajomy Sokratesa. Tak on jak jego syn Eryksimachos występują parokrotnie w dialogach Platona — w Fajdrosie, Protagorasie, Uczcie.