37268 IMG'90 (3)

odpowiada /.a działania lub zaniechania własne oraz podmiotów, którym wierzą wykonanie zobowiązania albo przy pomocy których wykonuje wiązanie. Typowym przykładom odpowiedzialności dłużnika za osoby trze^ jest odpowiedzialność generalnego wykonawcy za działania podwykonawca* poszczególnych części robót. Odpowiada on za te podmioty tak, jakby ^ wykonywał zobowiązanie. Odpowiedzialność generalnego wykonawcy _a działania i zaniechania podwykonawców jest ukształtowana surowiej. Nie o* znaczeniu foki. że generalnemu wykonawcy nie można zatzucić winy. Wjlstat-czy, żc nienależyte wykonanie robót obciąża podmioty, którym wykonawca powierzył ich wykonanie.

Kodeksowy zakres odpowiedzialności z tytułu nieprawidłowego wykonania zobowiązania podlegać może modyfikacjom. Strony władne są tę odpowie, dzitdność zawęzić lub rozszerzyć, w granicach swobody umów, wyrażonej w art. 353¹ k.c. Nieważne jest jednak umowne wyłączenie odpowiedzialności dłużnika za szkodę, jaką może on wyrządzić wierzycielowi umyślnie (art. 473 par. 2 k.c.).

Szczególne przypadki nienależytego wykonania obowiązków wynikających z umowy o roboty budowlane

SKUTKI NIETERMINOWEGO WYKONANIA OBOWIĄZKÓW PRZEZ WYKONAWCĘ Nieterminowe spełnienie świadczenia przez dłużnika jest formą nienależytego wykonania jego zobowiązania. W przypadku umów o roboty budowlane, które na ogól wiążą się z koniecznością zaangażowania dużych środków finansowych tak po jednej, jak i po drugiej stronie, naruszenie ustalonego terminu przekazania obiektu czy nieterminowe uiszczenie należności za wykonane roboty może naruszyć płynność finansową każdego podmiotu. Może także spowodować problemy na poziomie relacji z bankiem uczestniczącym w finansowaniu inwestycji. Aby wyjaśnić kwestie odnoszące się do skutków opóźnienia lub zwłoki w spełnieniu świadczenia w ramach umowy o roboty budowlane należy zacząć od sprecyzowania tych pojęć.

Z opóźnieniem w wykonaniu zobowiązania mamy do czynienia wtedy, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie wynikającym z treści umowy albo z właściwości tego świadczenia, a jeżeli strony umowy nie określiły, kiedy świadczenie ma być spełnione, jeżeli dłużnik nic spełnił go niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela.

Opóźnienie może mieć posłać zwykłą albo postać kwalifikowaną, staje się wtedy zwłoką dłużnika. Za zwlokę dłużnika uznaje się takie opóźnienie dłużnika, za które ponosi on odpowiedzialność. Jak pokazuje praktyka, tego typu opóźnienia mają najczęściej miejsce w systemie generalnego wykonawstwa, gdy wskutek zawinionego nieterminowego wykonania poszczególnych etapów prac przez podwykonawców, generalny wykonawca popada w zwłokę

_jenł przedmiotu umowy. Opóźnienie przybiera w tym wypadku postać '^Tdużmka. gdyż generalny wykonawca ponosi odpowiedzialność za ^atania podwykonawców jak za własne działanie lub zaniechanie, zgodnie ^ 474 fc.c. Zwloką może być także następstwem niezachowania * leżytej staranności przez samego wykonawcę robót. W opisanych dwóch ^jypadkach to wykonawca powinien udowodnić, że opóźnienie powstało skutek okoliczności, za które on nie odpowiada. Jako przykład można wska-sytuację, w której opóźnienie wykonawcy było spowodowane niewywią-oniem się ze swoich obowiązków przez inwestora, który nie dostarczył na _czas potrzebnych materiałów czy maszyn.

Uprawnienia inwestora

Co może zrobić inwestor, jeżeli wykonawca ma opóźnienia w stosunku do założonego harmonogramu robót:

•    Jeżeli wykonawca poważnie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem robót i nie jest prawdopodobne aby skończył prace w umówionym terminie, inwestor może odstąpić od umowy, nawet jeżeli nie upłynął jeszcze termin do wykonania przedmiotu umowy.

•    W sytuacji opisanej w poprzednim punkcie inwestor może także wyznaczyć wykonawcy odpowiedni termin, z zastrzeżeniem, że po bezskutecznym upływie tego terminu odstąpi od umowy.

•    W obydwu opisanych przypadkach uprawnienie do odstąpienia od umowy służy inwestorowi za sam fakt poważnego opóźnienia wykonawcy robót. Nie jest konieczne, aby wykonawca był w zwłoce, tzn. aby opóźnienie było spowodowane okolicznościami, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność.

¹ Jeżeli w tej samej sytuacji, dodatkowo, opóźnienie wykonawcy miało charakter zwłoki dłużnika, tzn. spowodowały go okoliczności, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność (np. nieterminowe wykonanie robót przez podwykonawców), inwestor może nie tylko nie wyznaczać wykonawcy dodatkowego terminu ale także domagać się naprawienia szkody, jaką poniósł z powodu niewykonania zobowiązania wykonawcy.

Ze zwłoką wykonawcy wiąże się bardzo istotne uprawnienie inwestora do tzw. wykonania zastępczego, czyli do powierzenia czynności wykonawcy innemu podmiotowi. Uprawnienie to ma za zadanie ochronę interesów inwestora, który na skutek opieszałości wykonawcy robót może ponieść ogromne straty finansowe. Zasadą, o której mowa w art. 480 k.c., jest. że wykonanie zastępcze wymaga upoważnienia sądowego. W wyjątkowych przypadkach (np. potrzeba zapobieżenia awarii) inwestor może podjąć decyzję w tym zakresie sam. bez upoważnienia sądu.

155