41737 obraz5 (51)

on o wiele więcej mi regionalna więź społeczna, jest to spoiwo wspólnoty jednoczące w zbiorowość solidarne jednostki tego samego gatunku. Na temat problemu nieświadomości zbiorowej zob. Roger Bastide, Sociologie et psychoanalyse, Presses Universitaires, de France, 1950, s. 39.

¹⁷    C. G. Jung, Psychologiach? Typea, s. 648.

¹⁸    J. Jacobi, op. cit., s. 184.

ⁿ Tamże, s. 196.

²⁰    Należałoby powiedzieć kilka slow na temat samego pojęcia „syntezy”, a mianowicie, że Jung wydaje się być bliski Heglów i, a my idąc w jego ślady, przyjmujemy tę koncepcję. Stepbane Lupasco trafnie wykazał, że o wiele bardziej chodzi tu o pewien system, w którym anta-gonistyczne biegunowości zachowują się nienaruszone, niż o syntezę, w której teza i antyteza tracą nawet swój potencjał sprzeczności. „Osoba” jako indywidualność jest raczej systemem bogatym w sprzeczne po-tencjalnośei, pozwalające na zaistnienie wolności, niż „synteza”, która jest tylko statyczną likwidacją sprzeczności.

²¹    Gastoji Bachelard, La poć (Ufne de la reverie, Presses Universi-taires de France, 1960, s. 46; „W myśli naukowej pojęcie funkcjonuje o tyle lepiej, o ile jest pozbawione wszelkich ukrytych obrazów”. Zobacz G as ton Bachelard, Le materialisme rationnel, 1953, s. 49: „Wiemy dobrze, źe postawa naukowa polega właśnie na oporze stawianym wtargnięciu symbolu”. Zob. Gaston Bachelard, La formathn de Pesprit scientijiąue, contribution a wie psychanalysc de la connai-ssanee objeethe, 1938. Ażeby znaleźć' więcej szczegółów, zob. mój artykuł: Science objeethe et eon science symbo/ujue dans Poeuvre de Gaston Bachelard, „Cahiers Internationaux de Symbolisme” 1964. nr 4.

²²    Zob. Fernand Verhesen, La leciwe heureuse ile Gaston Bachelard, „Courrier du Centre International dYltudes Poetiques”, nr 42, s. 5: „Wiedza naukowa i wiedza poetycka używają metod diametralnie przeciwstawnych, ale obie dają nam władzę nad faktami i przeżyciami, która, wyzwolona od przypadkowości, oświetla je i nadaje im wartość”.

²⁸ F. Verhesen, op. cit., s. 7. Zob. G. Bachelard, La poetujue de la reverie, jw., s. 12.

Gaston Bachelard, Psychoanaliza ognia (fragmenty), tłum.

Henryk Chudak, w: Gaston Bachelard, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, Warszawa 1975, PIW, s. 28.

²⁶ G. Bachelard, Poetiąue de la reverie, jw., s. 45.

²⁶    G. Bachelard, op. cit., s. 47. To właśnie ta komplementarna miłość tworzy „dobrą świadomość”, świadomość, której nigdy nie brakuje ani rozumu, ani marzenia.

²⁷    Tamże, s. 2.

²⁸    Tamże, s. 3: „To znaczy na odsunięciu całej przeszłości, która mogłaby przygotować obraz w duszy poety”. Natomiast dla psychoanalizy zastrzega Bachelard studia nad nieświadomością, a więc nad marzeniami sennymi. Te ostatnie nie są już świadomością, zatem nie podlegają fenomenologii, są one „faktami” (Tamże, s. 130). Jest to kapitalne rozróżnienie, gdyż pozwala ono wyraźnie wyjaśnić fałszywy problem „sublimacji”: sen jest podświadomością, a więc podlega analizie obiektywnych faktów; twórcze marzenie jest nadświadomością i świadomość, która się do niego stosuje, jest twórcza sama przez się; hermeneutyka, wedle wyrażenia R. Abellia, staje się „integracją”. Zob. Raymond Abellio, Valeur ontologiąue du symbole, „Cahiers Interjiationaux de Symbolisme” 1963, nr 1.

²⁰ G. Bachelard, op. cit., s. 3.

³⁰    Shelley, cytowany przez Bachelarda.

³¹    R. Abellio stosuje ten epitet do hermeneutyki Junga, chociaż sam woli „integracja”.

³²    Zob. Jean Paul Sartre, Wyobrażenie, Warszawa 1970, PWN, tłum. Paweł Beylin. Krytyka metody Sartre’a, zob. Gilbert Durand Les structures anthropologiques de Hmaginaire, Paris 1982.

³³    Presses Universitaires de France, 1960. Zob. Poetyka marzenia (fragmenty), tłum. Anna Tatarkiewicz, w: Gaston Bachelard, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, Warszawa 1975, PIW.

³¹ F. Verhesen op. cit., s. 9.

³⁵    Poeticpie de la reverie, jw., s. 144, cytowane przez Verhesena. Pojęcie „świata przejściowego” w szyizmie, zob. H. Corbin, Terre celeste et corps de resurrection, Paris 1960, ed. Flammarion.

³⁶    Paul Ricoeur, Symbol daje do myślenia, tłum. Stanisław Cichowicz, w: Paul Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka, Warszawa 1975, PAX, s. 23.

153