60311 PICT5906

tekstu określonych wyrazów, znaków, cyfr. liter itp. Ujemną stroną tych zadań jest to, że nic zawsze wydają się dostatecznie obiektywne. Istnieje bowiem mnóstwo uzupełnień dopuszczających możliwość wielu przeróżnych odpowiedzi. Niemniej jednak, w konstruowaniu testów osiągnięć szkolnych mogą odegrać ważną rolę Należy z nich korzystać zw łaszcza wówczas, gdy dają się w pełni zobiektywizować (por. J. Pieter. 1973, s. 115 -117).

Spośród innych, nie omówionych bliżej typów zadań testowych, warto wspomnieć jeszcze o zadaniach przedstawionych w formie graficznej (rysunkowej), Mają one tę wyższość nad innymi typami zadań testowych, że umożliwiają bezbłędne niemal sprawdzenie stopnia rozumienia badanych wiadomości i umiejętności. Prostym przykładem takiego zadania jest odpowiedni rysunek i zamieszczona obok niego lista wyrazów, które należy przyporządkować odpowiadającym im numerom na rysunku (por. J. Pieter. 1973. s. 121-123).

Zasygnalizowane wyżej zadania testowe nic wyczerpują oczywiście wszystkich możliwości typów zadań, przydatnych dla celów dydaktycznych i naukowych (por. J. Brzeziński. 1978; M. Grzywak-Kaczyńska. 1960; J. Janiszewska i K. Kuligowska, 1965; B. Niemierko 1975a, b; J. Pieter, 1973).

5. Zasady i warunki układania zadań testowych

W układaniu zadań testowych ważna jest nic tylko znajomość poszczególnych ich typów, lecz także obowiązujących ogólnych wymagań metodologicznych. Dotyczą one zwłaszcza jednolitej struktury zadań testowych, sposobu ich formułowania, odpowiedniego dobom treści w tego rodzaju zadaniach oraz niektórych innych zasad i warunków poprawnego ich zaprojektowania. Wymagania te odnoszą się w szczególności do zadań, będących częścią składową standaryzowanych testów wiadomości szkolnych.

Jednolita struktura zadań testowych

Każdy typ zadania testowego ma charakterystyczną dla niego strukturę. Stanowi ona jego cechę konstytutywną. Omówiona została w związku z przedstawionymi już poszczególnymi typami zadań testowych. Świadczą one o dużych możliwościach manipulowania wiadomościami szkolnymi celem sprawdzenia poziomu i stopnia przyswojenia, zrozumienia ich przez uczniów. Nic każda - jak wiemy — struktura zadania testowego jest w równej mierze przydatna dla badania wiadomości i umiejętności uczniów. Istnieją typy zadań o strukturze mniej lub bardziej przydatnej dla celów badawczych. Trudno byłoby jednak niektóre z nich

zupełnie wykluczyć Wykorzystanie ich zależy często od rodzaju badanych wiadomości i umiejętności, a zwłaszcza od celu, jaki im przyświeca. Niemniej jednak niektóre z. nich doczekały się specjalnego uprzywilejowania w testach osiągnięć szkolnych. Związane jest to poniekąd z potrzebą ujednolicenia struktury zadań celem ułatwienia badanym ich rozwiązania.

I)o zadań uprzywilejowanych, a więc najczęściej dziś stosowanych w badaniach testowych, należą zadania wielokrotnego wyboru. X tych zwłaszcza powodów. dalsze omawianie zasad konstruowania zadań testowych uwzględniać będzie w pierwszej kolejności ten właśnie typ zadań Nic znaczy to wcale, że omawiane zasady nie dotyczą w równej mierze także zadań innego typu. Dobra znajomość zadań wielokrotnego wyboru okazuje się w szczególny sposób pomocna również w konstruowaniu pozostałych zadań.

Sposoby formułowania zadań testowych

Wszelka, a więc nawet najbardziej wypróbowana struktura zadania, nic gwarantuje dostatecznej wartości diagnostycznej testu wiadomości szkolnych. Wymaga ona przede wszystkim odpowiedniego ujęcia słownego pytań lub twierdzeń. z których się składa. Pytania i twierdzenia te mogą być sformułowane w taki sposób, aby zadania, których stanowią one nieodłączną część były:

—    jednakowo przez wszystkich uczniów rozumiane,

—    pozbawione elementu sugcstywności,

—    różne pod względem trudności ich rozwiązywania.

—    nic za długie.

Zadania testowe są jednakowo przez wszystkich rozumiane wtedy, gdy zostaną sformułowane w sposób jasny i wyraźny. W tym celu należy za wszelką cenę unikać słów i zdań wieloznacznych. Użyte w zadaniach słowa i zdania powinny być tak sformułowane, aby uczeń, który zna wiadomości objęte danym zadaniem, był w stanic po jednorazowym przeczytaniu np. jakiegoś pytania, dać prawidłową odpow iedź, zanim jeszcze zapozna się z treścią gotowych odpowiedzi (wyborów). Aby zapewnić taką jednoznaczność rozumienia zadań testowych należy m.in. bezwzględnie unikać podwójnego zaprzeczenia zarówno w pytaniach, jak i stwierdzeniach. Psychologowie są rów nież zgodni co do tego, aby nie nadużywać pytań lub Stwierdzeń wyrażonych w formie przeczącej. W przypadku zaś uw zględnienia ich. dobrze jest specjalnie wyeksponować zaprzeczenie przez jego podkreślenie lub wypisanie dużymi literami albo przez jedno i drugie.

Zadania testowe są sugestywne, jeżeli podsuwają pewne odpowiedzi lub rozwiązania. Sugestywność zadania wynika często z samej jego struktury. Tak na przykład jeżeli w zadaniu dwustronnego wyboru istnieje jednakowa liczba słów