48421 Terapia rodzin Namysłowska08

18 Rozdział 1

Rodzaj interakcji w poszczególnych stadiach cyklu życia rodziny jest zdecydowanie różny. Wymieniając fazy cyklu życia rodziny według Duvall (1977) pamiętać trzeba, że już wcześniej Sorokin (1931) posługiwał się analogicznym pojęciem wyróżniając cztery stadia cyklu życia rodziny. Były one następujące: małżeństwo rozpoczynające niezależną ekonomicznie egzystencję, małżeństwo z jednym lub większą liczbą dzieci, małżeństwa z dorosłymi, niezależnymi dziećmi i wreszcie starzejące się małżeństwa. Kirkpatrick (1934) za kryterium podziału cyklu życia rodziny na poszczególne stadia przyjął pozycję dziecka w systemie edukacyjnym, a Bigelow (1942) połączył to kryterium z kryterium sytuacji finansowej rodziny.

Klasyczny dziś podział Duvall (1977) wyróżnia 8 faz cyklu życia rodziny, co ilustruje poniższa rycina.

Każdą z faz cyklu życia rodziny cechują specyficzne zadania rozwojowe.

Faza 1. Małżeństwo (bez dzieci). Zadaniem pierwszej fazy cyklu życia, jaką jest małżeństwo, jest stworzenie rodziny. Rozpoczyna się ona ceremonią ślubu, która jest ważnym rytuałem symbolizującym ostateczne zakończenie przynależności do rodziny pochodzenia i początek nowej rodziny. Oboje partnerzy wnoszą do wspólnej, nowej rodziny systemy wartości, przekonania, przyzwyczajenia z własnych, czasami zupełnie odmiennych rodzin pochodzenia. Odrębności małżonków mogą dotyczyć rzeczy błahych, ale równie dobrze fundamentalnych. W tej sytuacji w prawie wszystkich sferach dochodzi do renegocjowania i ustalania wspólnego funkcjonowania na drodze wzajemnych ustępstw i kompromisów. Dotyczyć to może zarówno diety, pór posiłków, częstości kontaktów seksualnych jak i podziału władzy, sposobów komunikowania emocjonalnego jak i zakreślenia granic wokół jednostki, ustalenia jej własnego pola prywatności i intymności, a także zakresu kontaktów z rodzinami pochodzenia. Jeśli spróbujemy sobie wyobrazić, jak trudne może być uzgodnienie, jak mają wyglądać posiłki w domu, w którym jedno z małżonków jest wegetarianinem, łatwiej nam będzie wyobrazić sobie, jakie trudności stoją przed małżeństwem, w którym jednego z partnerów charakteryzuje inny system przekonań religijnych. A przecież w obu tych przypadkach mamy do czynienia z otwartymi różnicami. Znacznie większe trudności powstają w odniesieniu do przekonań, jaka powinna być rola kobiety i mężczyzny w małżeństwie, podział ról i władzy między nimi.

1    - Małżeństwo (bez dzieci)

2    - Rodzina wychowująca małe dzieci

3    - Rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym

4    - Rodzina z dzieckiem w wieku szkolnym

5    - Rodzina z dorastającymi dziećmi

6    - Rodzina z dziećmi opuszczającymi dom

7    - Stadium pustego gniazda

8    - Starzejący się rodzice (aż do śmierci obojga)

Ryc. 1. Fazy cyklu życia rodziny (Duvall 1977)

Najtrudniej zaś jest obojgu małżonkom uporać się z dziedzictwem własnych rodzin, które nie jest w pełni świadome, a równocześnie niesłychanie silnie wpływa na relacje między nimi. Mąż może np. reagować niezrozumiałą dla żony złością w chwilach jej milczenia zwłaszcza po drobnych sporach, a nawet wtedy, kiedy z powodów obiektywnych nie ma ona ochoty na rozmowę — jeśli np. jest zmęczona. Ta sytuacja może powodować niepotrzebne napięcia w małżeństwie, ponieważ reakcje męża wydawać się mogą żonie niezrozu-