67451 SNC00191

Art. 51

Usuwa o gosncw

R o z d z i a ł 6. Przekazywanie nieruchomości na cele szczególne

Wyposażenie państwowej osoby prawnej lub jodnostki organizacyjnej w nieruchomości

Art. 51.1. Państwowa osoba prawna ora/ państwowa jednostka organizacyjna, z dniem ich utworzenia, są wyposażane w nieruchomości niezbędne do ich działalności odpowiednio przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, organ założycielski lub przez organ nadzorujący.

2.    Wyposażenie polega na przeniesieniu na rzecz państwowej osoby prawnej własności nieruchomości albo oddania jej nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste lub na oddaniu państwowej jednostce organizacyjnej nieruchomości w trwały zarząd.

3.    Na wyposażenie, o którym mowa w ust. I, przeznacza się nieruchomości z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa.

4.    Przy wyposażaniu państwowych osób prawnych przeniesienie własności nieruchomości następuje nieodpłatnie oraz nie pobiera się pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego.

I. Państwowa osoba prawna to taka. której mienie jest mieniem państwowym stosownie do normy art. 44 i 44' k.c. Wątpliwości mogą nasuwać się wtedy, gdy osobę prawną, np. spółkę / ograniczoną odpowiedzialnością, tworzą osoby państwowe (np. przedsiębiorstwa) i niepaństwowe (np. osoby fizyczne), dzieląc się udziałami w jej majątku. Rozstrzygająca je wykładnia może iść w dwóch kierunkach: przyjęciu, że decyduje większość udziałów, tzn. że osobą państwową jest taka. w której przeważająca część udziałów stanowi mienie państwowe w rozumieniu norm kodeksu cywilnego, albo przyjęciu braku państwowości w każdym wypadku podziału udziałów między osoby państwowe i niepaństwowe. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 stycznia 1992 r. (III CZP 140/91. OSNCP 1992. nr 6. poz. 109) uznał, że spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą być państwowymi osobami prawnymi tylko wtedy, gdy wszystkie udziały stanowią mienie państwowe. Majątek spółek prawa handlowego, w tym spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, w których udziały należą także do podmiotów niepaństwowych, nie ma w pełni państwowego charakteru i może być określony jako mieszany: pańsiwowo-prywatny. Twierdzenie to należy odnieść również do komunalnej osoby prawnej, którą może być zarówno spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółka akcyjna. Jeżeli wszystkie udziały lub akcje takich spółek stanowią własność gminy, to są one komunalnymi osobami prawnymi Jeżeli jednak nastąpi ich prywatyzacja, polegająca na zbyciu części (be/ względu na liczbę) udziałów lub akcji, to wtedy zatracają one charakter komunalnych osób prawnych, a gmina traci wyłączność w sprawie decydowania o losach takich podmiotów.

Art. 51

pr/eka/ywanic mcruchomołci na crk s/iacgólnc

2.    Zgodnie z art. 46 ust. I ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (jedn. tekst: Dz.U. z 1991 r. Nr 18. poz. 80 z późn. zm.). organ założycielski wyposaża przedsiębiorstwo w środki niezbędne do prowadzenia działalności określonej w akcie prawnym o jego utworzeniu. Przedsiębiorstwa państwowe tworzą naczelne oraz centralne organy administracji państwowej oraz Narodowy Bank Polski i banki państwowe. Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określa jego nazwę, rodzaj, siedzibę i przedmiot działania, a także — co wynika z art. 53 ust. I u.g.n. — rozstrzyga o wyposażeniu przedsiębiorstwa w nieruchomości. Przedsiębiorstwo państwowe uzyskuje osobowość prawną / chwilą wpisania do rejestru. Natomiast art. 55* k.c. stanowi, że przedsiębiorstwo, jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa. a w tym nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa (art. 55¹ pkt 3 k.c.). Brak w przytoczonych przepisach rozwinięcia pojęcia ..wyposażenie" przedsiębiorstwa państwowego. W okresie obowiązywania ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości powstała wątpliwość co do trybu „wyposażania" nowo tworzonych przedsiębiorstw państwowych, ponieważ w katalogu odstępstw od zasady przetargowej (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 1991 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości D/.U. Nr 72, poz. 311 z późn. zm.) brak było przepisu pozwalającego na odstępstwo od przetargu przy wyposażaniu tworzonego przedsiębiorstwa państwowego. Powstała zatem niespójność między przepisami ustawy o przedsiębiorstwach państwowych a ustawą o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Sąd Najwyższy, analizując powyższą sytuację, tłumaczył jej zaistnienie założeniem ustawodawcy, że tworzenie przedsiębiorstw państwowych będzie zjawiskiem marginalnym i że w razie potrzeby będzie je można wyposażyć w grunty Skarbu Państwa niezbędne do ich działalności na podstawie umowy użytkowania lub dzierżawy (uchwała SN z dnia 9 czerwca 1995 r., III CZP 70/95, OSNC 1995, nr 10, poz. 145). Wprowadzenie do komentowanej ustawy o gospodarce nieruchomościami rozdziału poświęconego przekazywaniu nieruchomości na cele szczególne dowodzi, że założenie ustawodawcy uległo zmianie. W ustawie sprecyzowano, że przy wyposażaniu państwowych osób prawnych przeniesienie własności nieruchomości następuje nieodpłatnie oraz że nie pobiera się pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego, a ponadto nieruchomość mająca stanowić wyposażenie nowo tworzonej państwowej osoby prawnej zbywana jest w drodze bezprzetargowej (art. 37 ust. 2 pkt 7 u.g.n.).

3.    Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego (które w art. 40 § 1 k.c. zostało przez ustawodawcę uznane za państwową osobę prawną) w spółkę (z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjną), na podstawie przepisów usuwy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298 z późn. zm.), zastąpionej ustawą z dnia 30 sierpnia 19% r.

177