71772 P1130794 resize

193

osady nieobronne. Zmarłych chowano na rozległych płaskich cmentarzyskach w ciałopalnych grobach popielnicowych i jamowych. Jak na to wskazują liczne znaleziska wyrobów metalowych, głównie „skarby", w kulturze pilińskicj wysoko rozwinięta była wytwórczość brązowa, oparta na miejscowych złożach miedzi występujących w rejonie gór Mutra. Część starszych zabytków brązowych pochodzi ze skarbów horyzontu Koszider, przedmioty młodsze reprezentują horyzont Rinumkd Sobota, dntowany na BD (XII w. p.n.e.).

Kontakty plemion trzcinieckich z osadnictwem karpackiej kultury mogiłowej i kultury pilińskicj poświadczone są na terenie Polski głównie zabytkami metalowymi typu Koszider. W większości są to wyroby brązowe pochodzące prawdopodobnie z pracowni pilińslcich. Część tych importów wchodzi w skład skarbów znanych m. in. z Drutowa, Jaworzn Dolnego, woj. tnmowskic, Krasek pod Łęczycą i Stawiszic. Poprzez tereny zajmowane przez ludność kultury pilińskicj przebiegał też jeden z ważniejszych szlaków handlowych, łączących wę-giersko-siedtniogrodzki ośrodek produkcji metalurgicznej z dorzeczem górnej i środkowej Wisły. Nic jest więc wykluczone, że plemiona kultury pilińskicj pośredniczyły w wymianie wyrobów brązowych docierających z południa na nasze ziemie.

Osadnictwo kultury trzcinieckiej w Polsce łączą też bliskie związki z ludnością zamieszkującą obszary położone w dorzeczach Prutu, Dniestru, Prypeci i środkowego Dniepru. Na terenach tych pod koniec BA_a nastąpił zanik wczesnobrązowych kultur cyklu sznurowego, a w południowej strefie tego regionu rozpad dużego kompleksu kulturowego Costiśa — Biały Potok. Przy znacznym udziale wymienionych wyżej zespołów na przełomie BAj/BB, wykształciły się tam dwie pokrewne sobie kultury — komarowska i wschodniotrzciniccka (ryc. 69). Z polskimi grupami kultury trzcinieckiej łączy je szereg analogicznych lub bardzo zbliżonych znamion kulturowych. Wyraźne podobieństwa widoczne są przede wszystkim wśród wyrobów ceramicznych, w zdobnictwie naczyń, a także w formach obrządku pogrzebowego. Podobieństwa te obserwujemy zwłaszcza we wczesnych

200KM

KULTURY CYKLU

TP2CINIECK0 - KOMAROWSKO-SOŚNICKICGO

• STANOWISKA ROZPROSZONA f STMtPA MUSMHUMmA KLAlU*

KULTURA

TWICKNtCKA

KULTUOA

WSCHODNIOTmCłUttC**

KULTURĄ

KOMARÓWKA

KULTURA

SOŚNICKA

r»ZC**€CWtJ / •*QNtOwKJ

2    OKUPĄ tURłtMMA

3    ORUPA 0MT0W5KA

4    omjm* lURtojA

5    GRUPA mtOWMCAO+OUAUA

6    SRUPA KIJOWSKA

7    MA( PnPKZH&KA

Ryc. 69. Zasięgi kultur cyklu Irzciniecko-komurowsko-sośnickiogo i ich grupy lokalne W( A. Onrilliwiktcao, 8.S. BlirauutiliiaJ > ujupclllloiildml i. Di\brow»kl»so