77544 img070 (41)

tycznych, wykazały polepszenie funkcjonowania, nawet u osób, które nie stosowały filtrów (Veale, 1993). T. Veale, sprawdzając skuteczność AIT w grupie 46 osób autystycznych, odnotowała statystycznie istotną poprawę, przejawiający się zmniejszeniem wycofania, problemów słuchowych, niepokoju. Poprawa la utrzymywała się podczas 6-miesięcznego okresu kontrolnego.

Metoda kolorowych filtrów opracowana przez Helen Irlen (1996) jest, obok metody integracji słuchowej (ATT), najbardziej dynamicznie rozwijającą się techniką pomagającą osobom autystycznym radzić sobie z problemami w^r zakresie integracji sensoiycznej. O tym, jak bardzo te problemy sensoryczne dezorganizują funkcjonowanie, można dowiedzieć się z opisów osób, które były kiedyś autystyczne (Grandin, 1995; Williams, 1992 za: Irlen, 1996): „Zawsze wiedziałam, że mój świat jest w częściach. Moja matka była zapachem i materiałem, mój ojciec dźwiękiem, a mój starszy brat czymś, co się nieustannie poruszało. Nic nie było całością z wyjątkiem kolorów i błysków w powietrzu. Brak integracji moich zmysłów powodował dezintegrację emocji w moim ciele i umyśle. Filtry kolorowe spowodowały, że wszystko się zmieniło. Twarze i części ciała oraz głosy zaczęły być całością” (Williams, 1992 za: Irlen, 1996). Szersze badania nad wykorzystaniem metody kolorowych filtrów' u osób autystycznych są prowadzone od niedawna, odnotowuje się ich skuteczność w niektórych przypadkach autyzmu. Możliwość zastosowania metody kolorowych filtrów określa Kwestionariusz Zaburzeń Percepcyinych w Autyzmie (Irlen, 1996).

Metoda kolorowych filtrów w postaci kolorowych nakładek na tekst lub barwionych szkieł w okularach, stosowana była dotychczas w terapii niektórych przypadków dysleksji (u dzieci z tzw. syndromem SSS —Scotopic Sensitivity Syndrome) (Irlen, 1992). Przejawami tego syndromu mogą być:

a)    „the wash-out effect — litery w tekście są spostrzegane jako wyblakłe,

b)    „the hallo effect” — litery widziane są podwójnie,

c)    the rivers effect” — słowa zlewają się ze sobą,

d)    „the overlap effect” — efekt nakładania się liter i słów,

e)    „the swirl effect” — spostrzegane jest wirowanie tekstu;

Należy zwrócić uwagę, iż również wiele codziennych, zwykłych sytuacji niesie za sobą możliwości terapii sensorycznej (np. pobyt na plaży — różnorodne doznania dotykowe dzięki kontaktowi z mokrym lub suchym piaskiem, wodą, przyjemne owiewanie ciała ciepłym wiatrem przy akompaniamencie szumu fal). Kontakt z koniem (szczególnie w' mieście) nie należy wprawdzie do zwykłych sytuacji, ale jeżeli zaistnieje, dostarcza on bez specjalnego technicznego oprzyrządowania, wielu przyjemnych i różnorodnych wrażeń. Często dzieci autystyczne mają lepszy kontakt z koniem niż z mniejszymi zwierzętami czy ludźmi. Konie

sowane w hipoterapii są zazwyczaj spokojne i ich przewidywalne zachowanie ije dzieciom poczucie bezpieczeństwa.

b. 9. Przykłady ćwiczeń stosowanych w hipoterapii w odniesieniu do trzech dstawowych układów' zmysłowych (Smoliński, 1985)

:es

kład dotykowy

kład proprio-ceptywny

Przykład

głaskanie, szczotkowanie, dotykanie twarzą konia (przytulanie), klepanie, skubanie, dotykanie, ogona, grzywy, przyrządów do pielęgnacji konia itd.

mocne przytulanie, obejmowanie konia, ugniatanie grzbietu llkład narządu ćwiczenia równoważne z wyciągniętymi w bok rękoma, przedsionkowego młynek (obrót w pozycji siedzącej na koniu 360°)

Tab. 10. Możliwości hipoterapii w zaburzeniach integracji sensorycznej (Smoliński, 1995)

Zakres

Lateralizacja

Planowanie ruchu

Postrzeganie kształtu i przestrzeni

Przykład

czyszczenie konia z przekraczaniem osi ciała, np. sięganie lewą ręką do prawej strony szyi, do zadu, a następnie to samo lewą ręką świadome planowanie ruchu, np. położenie woreczka w określonym miejscu, kierowanie koniem ćwiczenia z zamkniętymi oczami, rzucani w różne cele różnymi przedmiotami

5.3.3. Autoterapia dziecka autystycznego

Delacato (1995) na początku lat siedemdziesiątych jako pierwszy doslr/cgl w dziwacznych, stereotypowych zachowaniach dziecka autystycznego próby samowyleczenia, przetrwania w niezrozumiałym świecie doznań percepcyjnych. Ciekawe opisy zachowań autoterapeutycznych u dzieci z zaburzeniami rozwoju,