Image016601

Członkowie Towarzystwa winni byli się starać: 1) udzielać prace oryginalne w przedmiotach nauk i umiejętności, 2) czynić tłumaczenia dzieł wzorowych, zwłaszcza takich, których upowszechnianie szczególniej byłoby użyteczne, 3) czynić wyjątki z wszelkich pism perjodycznych i tychże wiadomości, związek z naukami i umiejętnościami mających, Towarzystwu udzielać, 4) ułatwiać sposobności czytania użytecznych książek i nabywania onychże w wszelkich klasach społeczności, 5) roboty i tłumaczenia na publicznych posiedzeniach czytać lub, w imieniu Towarzystwa drukować się mające, roztrząsać, 6) nad wszelkiemi metodami początkowej instrukcji zastanawiać się i też do okoliczności miejscowych zastosowywać, 7) do zakładania szkółek miejskich i wiejskich zachęcać i ile możności zaprowadzanie onychże ułatwiać

Niestrudzonym, pełnym energji i poświęcenia działaczem oświatowym i kulturalnym na terenie lubelszczyzny był członek loży Wolność Odzyskana Jan Karol Pruski, właściciel drukarni. Nie tylko drukował wiersze i mowy braci lubelskich. Działalność jego wydawnicza zataczała daleko szersze kręgi. Wydał on Almanach Lubelski, a prócz tego wydawał Dostrzegacza Ekonomicznego i Politycznego Lubelskiego. Nie powodował się bynajmniej chęcią zarobku. Wydawnictwa jego nie przynosiły mu dochodu, przeciwnie musiał do nich dokładać. Nie zrażało go to jednak. Straciwszy w r. 1817 kilka tysięcy złotych na wydawnictwach, pisał: „Nie boleję nad tym wypadkiem, bom to w zamiarze chcenia służyć ojczyźnie utracił”.

Niestrudzony Pruski pamiętał i o rolnictwie.

Powodowany chęcią ulepszenia rolnictwa krajowego — pisał o sobie — chociaż wiedział z doświadczenia, że wszelkie dzieła perjodyczne, a szczególniej wszystkie ekonomiczne, nawet staraniem zebranych w tym celu Towarzystw, dla małej liczby prenumeratorów w kraju naszym utrzymać się nie mogły, zagrzany jednak nadzieją lepszego losu dla dzieła swego z powodu swobodnych chwil pokoju pod berłem najlepszego z monarchów, najjaśniejszego Aleksandra cesarza i króla, chcąc przytem dogodzić patrjotycznym zamiarom wielu pragnących przyłożyć się swemi pracami do tak pożytecznego krajowi dzieła, nie odstąpił swego zamiaru w wydawaniu onego^{1 2}.

W tym celu Pruski począł wydawać Pamiętnik Gospodarczy i Naukowy Lubelski, w którym drukował artykuły dotyczące rolnictwa, jak o łąkach, tytoniu i t. d. Przyszedł mu z pomocą prezes Komisji województwa lubel-

706

1

Ustawy dla Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Województwie Lubelskiem zawiązanego w Radzie Wojewódzkiej w dniu 23 maja r. 1818. W Lublinie, w Drukarni K. F., 1818 r.

2

^s Odezwa do PP. Prenumeratorów Dostrzegacza. Druk, str. 2.