image084 (8)

B. Nirmwtko, K<X->lrrKte siolnr. Waniawi 2007,

ISBN 978-83-^0807 • 11 -8. * by WAlP 2007

EwaUiNjaproyaiMiksnakenu 169

i poznawanie programu już w działaniu. Na użytek cwaluatorów-humanistów Allan Glatthorn (1994) sporządził listę pytań do oceny autorskiego programu kształcenia na podstawie obserwacji uczenia się i kształcenia według tego programu. Oto ta lista (z niewielkimi skrótami):

1.    Czy uczniowie robią wrażenie umotywowanych do uczenia się? Czy nauczyciel dba o ich głęboką motywację, pomagając im w wykryciu sensu i celu w tym, czego się uczą?

2.    Czy uczniowie rozumieją i akceptują cel uczenia się? Czy ten cel jest związany z programem, znaczący dla ucznia i jasny dla wszystkich? Czy nauczyciel określił właściwy cci i pomógł uczniom go przyjąć?

3.    Czy uczniowie wykorzystują swoją wcześniejszą wiedzę? Czy nauczyciel pomaga im i ułatwia ten proces?

4.    Czy uczniowie zdobywają nową wiedzę? Czy nauczyciel dostarcza im środków do jej zdobywania, a te środki są dostatecznie sprawne i skuteczne?

5.    Czy uczniowie wiążą nową wiedzę z wcześniejszą wiedzą i odpowiednio modyfikują pojęcia? Czy nauczyciel im w tym pomaga?

6.    Czy uczniowie tworzą wiedzę osobistą przez porządkowanie, opracowywanie i kodowanie informacji po swojemu? Czy nauczyciel im to ułatwia?

7.    Czy uczniowie zdają sobie sprawę z głównego problemu danego przedmiotu i rozwiązują ten problem przez czerpanie wiadomości z uczenia się? Czy nauczyciel im to ułatwia?

8.    Czy uczniowie są w dostatecznym stopniu naprowadzani i wspierani przez nauczyciela w toku rozwiązywania tego problemu?

9.    Czy uczniowie rozumieją i stosują strategie niezbędne do rozwiązania tego problemu? Czy nauczyciel pomaga im, tak dalece, jak trzeba, w tym procesie?

10.    Czy uczniowie uczą się w sprzyjającej atmosferze? Czy nauczyciel zachęca ich do własnych refleksji, dialogu, współpracy i współautorstwa odkryć?

11.    Czy uczniowie stosują właściwe techniki pracy umysłowej do regulowania swojego uczenia się? Czy nauczyciel im w tym pomaga?

12.    Czy uczniowie samodzielnie oceniają swoje uczenie się i wykazują zrozumienie wiedzy? Czy nauczyciel dokonuje okresowej oceny uczenia się i wykorzystuje tę ocenę do modyfikacji nauczania, a gdy trzeba - do usunięcia braków?

wvAv.waip.com.pl

170 Rwd*W S Autorskie programy Isnałrema

Podsumowanie

Program kształcenia ustala treść kształcenia. To, jak może być rozumiany, przedstawia tab. 27.

Tabela 27. Cztery zakresy pojęcia procram kształcenia

ZNACZENIE	ZAKRES POJĘCIA
A. urzędowe	Rozporządzenie Ministra Edukacji o podstawach programowych
8 dokumentalne	Ogół dokumentów wyznaczających treść kształcenia
C. decyzyjne	Decyzje o treści kształcenia, podjęte przed rozpoczęciem i w toku kształcenia
0 obrazowo-emocjonalne	Wyobrażenia określonego nauczyciela o treści kształcenia

Najbardziej przydatne we współczesnej dydaktyce jest znaczenie B w tab. 27, obejmujące wszystkie dokumenty określające treść kształcenia. Te dokumenty sporządza lub dobiera nauczyciel. Gdy zawierają świadomy wkład treści kształcenia ze strony użytkownika, możemy mówić o jego programie autorskim.

Nauczyciel dobierający treść kształcenia do programu autorskiego ma do dyspozycji sześć kryteriów oceny każdego elementu, zestawionych w tab. 28 (w nawiasie podano nazwę kierunku pedagogicznego faworyzującego dane kryterium):

Tabela 28. Kryteria coboru i podziału treści kształcenia

WŁAŚCIWOŚCI		PERSPEKTYWA
ELEMENTU	1. KONTEKSTOWA	II. PROGRAMOWA BU2SZA	III. PROGRAMOWA DALSZA
a. swoiste	la Pewność naukowa	Ila. Łatwość opanowania	lila Transfer wprawy
	(es(tujalim)	{progmywm)	(fomalim)
b. strukturalne	Ib Użyteczność praktyczna	llb Niezbędność przedmiotowa	lllb. Doniosłość teoretyczna
	(utyktory/m)	[funkgooalum)	(strukturoli/m)

Najważniejsza dla autorskich programów kształcenia jest problematyka celów kształcenia. Cele kształcenia mogą być rozumiane wielowymiarowo, jak w teorii Tylera, który odróżnił zachowania ucznia od informacji przedmiotowej, i w teorii Magera, który żądał nadto, by określać poziom oczekiwanej sprawności działania.