Image
45

434

Milo, przy tego rodzaju pomnikach skromnego zawodu ludzi, zatrzymad uwagę; bo ci bez nadziei żadnego rozgłosu, z sumienia, z przekonania, szli całą drogę w uczciwości niezachwianej, a żyjąc z dnia na dzień w ciężkiej i mozolnćj pracy, chętnie dzielili się z uboższymi od siebie, bo umieli czuć tkliwiej od bogatych, ich potrzeby i ich nędze.

Na tym wielkiem grobowisku naszego miasta, wielu podobnie cichśj cnoty ludzi jak Buczwiń-ski, znajdujem pomniki:    w oddzielnym ustępie, zachowamy w niniejszem dziele, napisy ich

pogrobowe (^l).    __

JAN KANTY KRZYŻANOWSKI.

{Grób v> ziemi, nad nim pomnik).

,,TU SPOCZYWAJĄ ZWŁOKI Ś. P. JANA KANTEGO KRZYŻANOWSKIEGO, RADCY STAND, ZMARŁEGO DNIA 2 GRUDNIA 4854 R. I ŻONY JEGO ZDZANNY Z ARNOLDÓW, ZGASŁEJ W DNID 20. SIERPNIA 1818 R. przechodniu! WESTCHNIJ ZA ICH DUSZE DO BOGA.“

Urodził się dnia 24 Października 4 789 r. w Krakowie. Po ukończeniu nauk w roku 4809,

wszedł w służbę jako zastępca professora do Uniwersytetu Jagielońskiego. Tu w roku 4 314 na

%

posiedzeniu publicznym wydziału filozoficznego tegoż Uniwersytetu, po złożeniu dwóch egzaminów, otrzymał stopień doktora filozofii. W następnym roku mianowanym został professorem w szkołach Departamentu Lubelskiego. We dwa lata, odznaczywszy się świetnie w zawodzie swoim, zwrócił na siebie uwagę zwierzchnićj władzy ówczasowój. Dyrekcya Edukacyi Publicznej, w Lutym 4 844, na którćj czele stal wóczas Staśzic, wysiała kosztem funduszu edukacyjnego, Krzyżanowskiego do Akademii zagranicznych, na wydoskonalenie się w fizyce i chemii. Inslrukcya jaką w tćj mierze otrzymał od Staszica, okazuje, jak rozciągano wielką i troskliwą opiekę nad odznaczającą się młodzieżą w naukach; podawano chętną i ojcowską pomoc, żeby się wykształcać mogła na dobrych nauczycieli publicznych. Ruszył za granicę Krzyżanowski w towarzystwie późniejszego profesora fizyki w Uniwersytecie Warszawskim, Skrodzkiego. Na czele wtedy Kommissyi Rządowćj Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego stanął Stanisław Potocki. Minister ten zatwierdzając wszystko co Staszic uczynił dla młodych professorów: przesłał im polecenie, aby powzięli dokładną wiadomość o instytucie na wzór Langhaslra w Paryżu założonym. Były to czasy niepokoju w Europie i wojny: Krzyżanowski i Skrodzki nie mogąc się przez Niemcy dostać do Paryża, zmuszeni byli obrócić swą podróż do Anglii, aby zniój przebrać się do Paryża. Krzyżanowski oddany z całym zapałem nauce, uzyskał zaszczytne zachęty do dalszćj pracy. Z powrotem do kraju, zatrzymał się najprzód w rodzinnem swojera gnieździe, starożytnym Krakowie. Tu obeznany już dobrze z metodą Langhastra, założył wzorową szkołę i otrzymał następnie podziękowanie od dozoru głównego szkół początkowych miasta Krakowa i jego okręgu.

„Usiłowania gorliwości obywatelskiej W. Jana Kantego Krzyżanowskiego, professora fizyki w szkołach Lubelskich, członka Towarzystw Naukowych, którćj tak znakomity dał dowód,

(') Zobacz ustęp: Literatura Cmentarza.