Image
78 djvu

167

Na sprawy Królestwa wpływ przeważny miała Kancelarya przyboczna namiestnika, czuwająca, przez podległą sobie tajną policyę, nad prawomyślnością obywateli, kontrolująca i karząca każdy przejaw swobodniejszej myśli, każdy nie-zależniejszy błysk woli i uczucia. Zniesiono Uniwersytet Warszawski i Towarzystwo Przyjaciół Nauk, cenzura strzegła treści wydawanych książek i dzienników.

W zakresie stosunków społecznych, rząd, jakkolwiek nie zaprowadził zmian zasadniczych, otaczał łaskami urzędników i zamożniejsze warstwy szlacheckie, przyznawał tym ostatnim pewne przywileje, mieszał się, przez pośrednictwo osobnej komisyi, w spory dziedziców i chłopów, i ograniczał Żydów.

Wstąpienie na tron cesarza Aleksandra Ili reformy zainaugurowane w Rosyi, obudziły w narodzie polskim nadzieję lepszej doli. Młodzież, spragniona wiedzy i życia politycznego, garnęła się do założonej świeżo Akademii medyko-chirur-gicznej i istniejącej od roku 1844 Akademii sztuk pięknych, ziemiaństwo i inteligencya skupiało się dokoła zawiązanego Towarzystwa rolniczego. Przedmiotem ogólnego zainteresowania było najważniejsze zagadnienie społeczne chwili, mianowicie kwestya włościańska.

W 1860 roku rozpoczyna się w Warszawie ruch manifestacyjny, który niebawem obejmuje cały kraj, oddziaływa na sfery rządzące, skłania je do opracowania projektu relorm, przywracających Królestwu część odebranych mu praw i samorządu. W marcu 1861 roku wychodzi ukaz cesarski, zezwalający na utworzenie: 1) Rady Stanu, złożonej z wybitnych obywateli świeckich i dostojników duchownych, mającej roztrząsać potrzeby kraju,