Image
43 djvu

134

wiązywała konfederacye, zwane kapturami, wybierała członków sądów kapturowych, na czele państwa zaś stawał prymas i senat: oni kierować mieli wyborem nowego władcy. . Prymas zwoływał sejmiki, a następnie sejm zwany konwo-kacyjnym, na którym obie izby zawiązywały konfederacyę generalną dla ochrony spokoju wewnętrznego i granic, częstokroć zagrożonych przez nieprzyjaciół. Prymas wyznaczał termin sejmu elekcyjnego. Obok senatorów i posłów cała szlachta Korony i Litwy miała prawo przybyć na sejm ten i osobiście brać udział w wyborze kró-: la. Powyższy sposób elekcyi ustalił się po roku 1572-im, dzięki wymowie i poparciu Jana Zamoyskiego, który w ręce całego stanu rycerskiego oddał wybór zwierzchnika Rzeczypospolitej. Szlachta z dumą i chlubą mianowała się narodem wyborców i stawiała kandydatom coraz cięższe warunki. Po każdej z dziesięciu elekcyi, które odbyły się między rokiem 1572 a 1764-tym, władza królewska stawała się szczuplejszą, rosły natomiast prawa i przywileje szlacheckie.

Miejscem wyboru króla były zwykle pola między Warszawą a Wolą; okopywano je rowem i wałem, w którym mieściły się trzy bramy dla Wielkopolski, Małopolski i Litwy. Pośrodku wznoszono dla senatorów namiot, drewniany, zwany szopą, obok wyznaczano koło poselskie, czyli miejsce dla posłów; dalej, pod okopami rozkładało się pospolite ruszenie szlachty wedle województw, ziem i powiatów. Przybywali delegaci znaczniejszych miast. Po nabożeństwie w Warszawie, w kościele św. Jana, senatorowie zasiadali pod szopą, posłowie zbierali się dokoła nich dla wspólnego rozstrzygnięcia spraw bieżących i obmyślenia środków bezpieczeństwa na czas