img008 (94)

Levi-Strauss

Posejdon jest bratem Zeusa, ale jego przeciwieństwem - bogiem morza, będącym niejako w opozycji wobec boga niebios. Posejdon śle Minosowi pięknego byka na ofiarę. Minos jednak zatrzymuje byka. Za karę Posejdon sprawia, że Pasifae pożąda byka. Dzięki zdolnościom Dedala Pasifae przemienia się w krowę i odbywa stosunek seksualny z bykiem; w rezultacie rodzi się potwór Minotaur, który co roku pożera składanych mu w ofierze chłopców i dziewczęta.

KOMENTARZ: Jest to odwrotność poprzedniej opowieści, a mianowicie:

a)    wersja Kadmosa: Byk (= Zeus) uprowadza Europę, która następnie rodzi dziecko człowiecze - Minosa. Europa ma brata-człowieka, Kadmosa, od którego żąda się ofiary z krowy przysłanej mu przez bogów. Aby móc spełnić ofiarę, Kadmos zabija potwora, z którego resztek powstają istoty ludzkie. Ale Kadmos sam jest potworem.

b)    wersja Minosa: Byk (= Posejdon) żyje z Pasifae, z którą ma dziecko-potwora, Minotaura. Pasifae ma mę-ża-człowieka, Minosa, od którego żąda się ofiary z byka przysłanego mu przez bogów (czego nie spełnia). Byka zastępuje potwór pożerający ludzi. Ale potwór = Minotaur = Minos-Byk sam jest Minosem.

W rezultacie obie opowieści mają prawie identyczną „strukturę”; jedna opowieść przeistacza się w drugą przez „zmianę znaków”: byki stają się krowami, bracia - mężami itd.

Znaczenie jest to samo, co poprzednio. Znowu mamy tu polaryzację bogowie/ludzie :: dzikie/oswojone :: po-twory/zwierzęta domowe, a dwuznaczne stworzenie, jakim jest Boski Byk, stanowi ogniwo łączące obie strony. I znowu stosunki seksualne między bogami i ludźmi oraz ofiary składane z boskich zwierząt wyrażają mocno dwuznaczny związek, w którym przyjaźń bogów okupuje się ogromnymi kosztami.

3. Tezeusz, Ańadna i Minotaur

OPOWIEŚĆ (w dużym skrócie): Tezeusz, syn Posejdona zrodzony z ludzkiej matki, staje przeciwko Minosowi - synowi Zeusa i kobiety. Ariadna, córka Minosa i Pasifae (opowieść 2), kocha Tezeusza i zdradza ojca, posługując się nitką. Tezeusz zabija Minotaura i ucieka z Ariadną, ale ją potem porzuca.

KOMENTARZ: Opowieść ta należy do grupy blisko powiązanych historii, w których ojciec lub też jego sobowtór (tutaj Minos-Minotaur) zostaje zabity przez wroga za sprawą zdrady córki, która kocha zabójcę, jednak potem sama zostaje ukarana przez zwycięskiego wroga, który ją porzuca lub morduje.

Tak więc:

3a. Minos jest w stanie wojny z Nizosem, królem Me-gary, potomkiem autochtonicznego Kekropsa. Nizosa chroni przed śmiercią magiczny kosmyk włosów. Skyl-la, córka Nizosa, obcina mu włosy i ofiarowuje je Mino-sowi w dowód miłości. Minos zabija Nizosa, ale z obrzydzeniem odsuwa się od Skylli. Nizos przemienia się w orła morskiego, który od tego czasu nieustannie poszukuje swojej błąkającej się córki, przemienionej w innego ptaka morskiego (keiris).

3b. Perseusz, syn Zeusa i kobiety (Danae), jest kró-lem-założycielem Myken. Po Perseuszu królestwo dziedziczy jego syn Alkajos, a następnie brat Alkajosa -Elektrion, który wszczyna wojnę z Pterelaosem, wnukiem Nestora, również bratem Alkajosa. Amfitrion, syn Alkajosa, zaręcza się z Alkmeną, córką Elektriona (brata jego ojca). Elektrion oddaje królestwo Amfitrionowi, ale wiąże go przysięgą, że nie będzie spał z Alkmeną, dopóki nie zostanie dokonana zemsta na Pterelaosie. W trakcie walk synowie Pterelaosa uprowadzają krowy Elektriona, po czym zostają zaatakowani przez synów Elektriona. Z życiem uchodzi jeden syn po każdej ze stron. Amfitrion odzyskuje bydło, ale w czasie powrotu do domu jedna z krów ucieka. Amfitrion rzuca w nią kijem, ale trafia Elektriona i zabija go. Pterelaosa - jak Nizosa - śmierć się nie ima, dzięki magicznym włosom. Komajto, córka Pterelaosa, zakochuje się w Amfitrionie i zdradza ojca (jak w 3a). Amfitrion zabija Pterelaosa, ale również każe śmiercią Komajto za zdradę.

Zauważmy, po pierwsze, że zabicie Elektriona z powodu zabłąkanej krowy jest metaforą zabójstw innych ojców z powodu zbłąkanych córek. Po drugie, we wszyst-