UNIWERSYTET WARMIŃSKO - MAZURSKI W OLSZTYNIE Olsztyn, 27.04.2009 r.

WYDZIAŁ GEODEZJI I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ

KIERUNEK: GEODEZJA I SZACOWANIE NIERUCHOMOŚCI

Sprawozdanie 3

Ocena krajobrazu metodą Bajerowskiego

Ocena Krajobrazu metodą porównań bezpośrednich

Opis metody:

Metoda porównań bezpośrednich to modyfikacja, zaproponowana przez Bajerowskiego, metody krzywej wrażeń Wejcherta.

Używając tej metody poruszamy się po trasach wyznaczonych przez granice stref naturalnych lub boków kwadratów. Następnie robimy przerwę w marszu, co 3 - 5 min. lub 200 - 500m. Każda przerwa to nowe stanowisko, z którego dokonujemy porównania parami poszczególnych walorów w punktach oceny estetycznej krajobrazu - porównania dokonujemy w opracowanym w formie macierzowej diagramie. Jest to wygodna forma gdyż konieczne jest wypełnianie jedynie górnej jego części, ponad przekątną. Diagram przygotowywany jest dla każdego ciągu czasoprzestrzennego i jest wykorzystywany do oceny oddzielnie dla strony lewej i prawej ocenianego krajobrazu. Liczby (X₁, X₂, …, Xn ) oznaczają odległości od początku trasy.

Przykład diagramu:

	X₁	X₂	X₃	X₄	∑
X₁		↑	↑	↑	0
X₂			↑	↑	2
X₃				↑	4
X₄					6

Dokonujący oceny zaznacza jedynie wcześniejsze punkty oglądu, w których jego zdaniem krajobraz był mniej, bardziej lub tak samo wartościowy, jak w aktualnym punkcie obserwacji. Jest to porównywanie parami obiektów każdy z każdym. Stwarza to możliwość eliminacji trudności w określeniu wartości krajobrazu w dowolnie przyjętej skali.

Stosując tą metodę należy sprawdzić, czy dokonywane przez uczestników badania, wybory są spójne. Do sprawdzenia tego można posłużyć się trzema elementami X₁, X₂ i X₃.

Jeżeli oceniający woli X₂ niż X₁ i X₃ niż X₂ to spójność wyboru jest zachowana, jeżeli jednocześnie woli X₃ niż X₁.

Natomiast, gdy wystąpi sytuacja taka, że oceniający woli X₁ niż X₃ to ostatni wybór jest niespójny z poprzednio dokonanymi wyborami.

Niespójną triadę stanowi kombinacja X₁ → X₂ → X₃ → X₁

Niespójny wybór może być spowodowany tym, że obserwator nie ma odpowiedniej zdolności rozróżniania między obiektami dokonując wyborów przypadkowych.

Opis terenu

Przedmiot badań:

Okolice Pięknej Góry oraz jeziora Skanda w Olsztynie.

Oceniany teren jest położony w województwie warmińsko - mazurskim w południowo - wschodniej części Olsztyna między dzielnicą Pieczewo, a Osiedlem Mazurskim.

Jest to teren głównie leśny z kilkoma łąkami, nieliczną zabudową oraz małym jeziorem Skanda. Cechą wyróżniającą ten teren jest najwyższa budowla w Polsce, jaką jest maszt RTCN o wysokości 365m. Inną cechą charakterystyczną dla tego obszaru jest spore urozmaicenie powierzchni terenu w postaci pagórków, lasów, bagien i jeziora.

Ustalenie skali:

1. Wskazanie jednoznaczne punktu, w którym krajobraz jest bardziej wartościowy to przypisanie mu 2 punktów ( ← ).

2. W przypadku, zdaniem oceniającego, krajobrazów równoważnych przypisujemy 1 punkt ( = ).

3. Dla krajobrazu mniej wartościowego przyznajemy 0 punktów ( ↑ ).

Dokonując naszej oceny do dyspozycji mamy 10 stanowisk, dlatego nasza skala ocen będzie od 0 do 18 punktów.

SKALA: 0 - 18

Kategorie atrakcyjności:

< 0 - 4 > - krajobraz nieatrakcyjny;

( 4 - 8 > - krajobraz mało atrakcyjny;

( 8 - 12 > - krajobraz średnio atrakcyjny;

( 12 - 16 > - krajobraz atrakcyjny;

( 16 - 18 > - krajobraz bardzo atrakcyjny.

Diagramy:

Kierunek - TAM - dzień I, strona lewa.

Nr stan.	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	∑
1		↑	↑	↑	↑	↑	↑	↑	↑	↑	0
2			←	←	←	=	←	←	←	←	17
3				↑	↑	↑	↑	↑	↑	=	3
4					=	↑	↑	↑	↑	←	7
5						↑	↑	↑	↑	←	7
6							←	←	←	←	17
7								=	=	←	12
8									=	←	12
9										←	12
10											3
											∑=90
Kierunek - TAM - dzień II, strona lewa.
Nr stan.	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	∑
1		↑	↑	↑	↑	↑	↑	↑	↑	↑	0
2			←	←	←	=	←	=	←	←	16
3				↑	↑	↑	↑	↑	↑	↑	2
4					=	↑	=	↑	=	←	9
5						↑	=	↑	=	←	9
6							←	=	←	←	16
7								↑	=	←	9
8									←	←	16
9										←	9
10											4
											∑=90

Wnioski:

Dotyczące metody:

Dzięki macierzowej formie diagramu, czynności, jakie wykonujemy są proste i wygodne, ponieważ konieczne jest wypełnienie jedynie górnej jego części, ponad przekątną, natomiast uzupełnienie diagramu poniżej przekątnej zależy do opracowującego wyniki. Dzięki zapisowi za pomocą symboli w postaci strzałek, możemy ograniczyć do minimum możliwość popełnienia błędu.

Używając metody porównywania parami, należy sprawdzić, czy wybory dokonywane przez uczestników badania są spójne. W przeciwnym wypadku otrzymane wyniki nie będą wiarygodne i otrzymamy niepoprawnie ocenione krajobrazy.

Matematyczne opracowanie wyników obserwacji umożliwia jednoznaczne wskazanie punktu, w którym krajobraz jest bardziej wartościowy, (kiedy jest bardziej wartościowy to otrzymuje 2 pkt., kiedy uznajemy, że krajobrazy mają podobne wartości dajemy 1 pkt. i kiedy jest gorszy pod względem estetycznym nie przyznajemy żadnego punktu).

Do wad możemy zaliczyć to, że występują trudności podczas oceny przy zbyt dużej ilości stanowisk z powodu niemożliwości zapamiętania wrażeń odnoszących się do poszczególnych miejsc, co przyczynia się do wydłużenia prac w terenie i wymaga większych nakładów pracy. Nawet, jeśli wszystko będziemy rejestrować fotograficznie, to nie będziemy w stanie zapamiętać wrażeń związanych z zapachem czy hałasem.

Dotyczące wyników:

Porównując otrzymane wyniki możemy stwierdzić, że nawet u tego samego obserwatora oceniającego ten sam teren w różnym czasie pojawiają się niezgodności. Wpływ na te niezgodności ma wiele czynników takich jak chwilowy nastrój, zmęczenie, pogoda, hałas, odczucia zapachowe i wiele innych.

Otrzymane wykresy sporządzone z oceny tego samego terenu, w dwóch kolejnych dniach, przy nieznacznie, aczkolwiek widocznie innych warunkach pogodowych, są bardzo podobne, ale występują również pewne niezgodności i różnice w wykresach. Spowodowane jest to w największym stopniu wcześniej wymienionym czynnikiem, jakim jest pogoda, która spowodowała, że nasza ocena nieznacznie się różni.

Z wyników, które otrzymaliśmy wynika, że badany obszar nad jeziorem Skanda i okolicach Pięknej Góry jest dość atrakcyjny, bo posiada wiele pozytywnych walorów, co nie wyklucza tego, że miejscami są tereny, które charakteryzują się niskimi wartościami estetycznymi. Przykładem mogą być zdewastowane płyty i latarnie betonowe, które nie najszczęśliwiej są wkomponowane w leśne środowisko. Szczególnie możemy zaobserwować to w okolicach stanowiska nr 1, 3 i 10, gdzie krajobraz nie dostał zadowalającej ilości punktów. Natomiast na stanowiskach takich jak nr 2, 6 czy też 8 możemy zauważyć, że są to obszary bardzo cenne ze względów estetycznych. Na wysoką ocenę miał wpływ zadbany i czysty, co jest niestety już rzadkością, las oraz estetycznie zagospodarowane okolice.

Dotyczące wpływu pogody i stanu obserwatora na wyniki:

Pogoda i nastawienie obserwatora ma zasadniczy wpływ na ocenę krajobrazu. Można to zauważyć z wykresów, gdzie obserwacje prowadzone w dniu drugim odbyły się przy innych warunkach pogodowych. Inna pogoda zmieniła nasze nastawienie psychiczne i ten sam krajobraz uzyskał inne oceny.

Zasadniczy wpływ na naszą ocenę mogą mieć również pory roku, ponieważ w różnych okresach roku krajobraz zmienia się diametralnie i może uzyskać całkowicie inną ocenę.

Przy porównywaniu krajobrazów warto robić to przy stosunkowo zbliżonych warunkach klimatycznych, co będzie prowadziło do bardziej obiektywnej oceny.

Wystarczy deszcz by z pięknej leśnej ścieżki zrobił się błotnisty, nie do przejścia teren, co przyczyniłoby się do obniżenia wartości estetycznych badanego obszaru. Podobna sytuacja zachodzi w powiązaniu z nasłonecznieniem czy oświetleniem, kiedy to w dzień las jest przyjemnym miejscem dla oka, a nocą już niekoniecznie z powodu tego, że przy braku oświetlenia wszystko robi się czarne i nie ma tak pozytywnego wpływu na człowieka jak za dnia.

Następnym ważnym czynnikiem mającym znaczący wpływ na ocenę ma samopoczucie i stan zdrowia oceniającego. Kiedy obserwator nie czuje się najlepiej ciężko jest mu dostrzec pozytywne aspekty krajobrazu i skupić się na odpowiednim porównaniu danych obszarów. Podobny wpływ na ocenę mogą mieć chwilowe czynniki, które mogą zaistnieć na już ocenianym terenie, np. głośne prace drogowe już na zawsze mogą spowodować nasze zniechęcenie związane z tym miejscem. Na tej podstawie możemy stwierdzić, że zmiana pogody lub jakakolwiek zmiana humoru czy też nastawienia może mieć zasadniczy wpływ na dokonanie poprawnego porównania.

SKALA:

0 - 6 (dla 4 stanowisk)

← - 2 punkty

= - 1 punkt

↑ - 0 punktów

---