3. POECI POKOLENIA WOJENNEGO: BACZYŃSKI, GAJCY
Tragiczne doznania czasu Apokalipsy wyraziła generacja twórców, dla których początek dojrzałości zbiegł się z wkroczeniem w mroczny świat okupacji. Doświadczenia wojny ukształtowały światopogląd moralny, artystyczny i filozoficzny młodych twórców.
*K.K.Baczyński - wyrażał najpełniej postawę katastroficzną w swojej poezji. Jego twórczość wyraża Apokalipsę spełnioną. W wierszu Z głową na karabinie - zagłada pokolenia, które jako pierwsze po 123 latach niewoli urodziło się i wychowało w wolnej Polsce i które przeznaczone było do życia w pokoju i szczęściu. W wizyjnym krajobrazie nocy, pośród groźnych, tajemniczych głosów zniszczenia, dokonuje się dramat historii i człowieczeństwa. Czas teraźniejszy - Apokalipsa, przeciwstawiony czasowi przeszłości - Arkadia (dzieciństwo i młodość pełne szczęścia i nadziei). Zderzenia dwóch perspektyw czasowych pogłębia katastroficzny sens utworu.
Katastrofizm przybiera postać spełnioną, losy pokolenia okazują się realnym pochodem ku śmierci. Dorastanie do śmierci, skazane na tragiczną, bez nadziei na przetrwanie walkę. „Młodość” - tytuł ironiczny, w momencie dojrzewania przeobraża się w starość, zwątpienie i śmierć.
Motywy twórczości:
-człowiek - pejzaż;
-etyka, historia, sztuka wobec dziejów;
-motyw rzeźby i wody;
-wizja - odrealnienie rzeczywistości próbą ucieczki od wojennej apokalipsy, zarazem jej świadectwo;
-utrwalenie tragedii tych lat;
-tragedia pokolenia Kolumbów - „dorastanie w czasie”
Tomy: Zamknięty echem; Dwie miłości, Magia, Śpiew z pożogi;
*T.Gajcy - jego liryka na tle pokolenia jest charakterystyczna, a zarazem niepowtarzalna, wykazuje śmiałą awangardową metaforykę i tradycje romantycznego, odrealnionego wizjonerstwa. Pozwala mu to kreować wieloznaczne, wizyjne, niekiedy nawet nadrealistyczne obrazy świata okupacyjnego i przeżyć z tą rzeczywistością związanych. Nieobca jest mu też tradycja romantycznego prometeizmu, postawa wadzenia się z Bogiem.
Czerń, czerwień, ekspresywne, wyraziste kolory ukazują wizję Apokalipsy. (Widma).
Motywy twórczości:
-łączność pokoleń poprzez ich czyny, kontynuacje;
-wizja apokalipsy - temat końca świata (katastrofizm);
-fascynacja śmiercią;
-odrealnienie świata w poezji - wizje, marzenia, metaforyzacja języka;
-temat utraconego dzieciństwa;
Tomy: Widma; Grom powszedni;