Anna Jaroch, Anna Kopeć

Gimnazjum nr 3

ul. Gawędy 5

85-792 Bydgoszcz

Temat: Cykl lekcji dotyczących zjawiska agresji.

1. Temat: Co to jest agresja?

2. Temat: Skąd się bierze agresja?

3. Temat: Jak radzić sobie z agresją?

Zoperacjonalizowane cele edukacyjne:

Wiedza:

• uczeń potrafi zdefiniować pojęcie agresji,

• uczeń identyfikuje agresję fizyczną i psychiczną,

Umiejętności:

• uczeń odróżnia zachowanie agresywne od nieagresywnego,

• uczeń dostrzega różnicę między agresją a złością,

• uczeń określa przyczyny zachowań agresywnych,

• uczeń poszukuje sposobów radzenia sobie z przejawami agresji oraz swoim napięciem, by nie doszło do przemocy,

• uczeń wskazuje przykłady agresji fizycznej i psychicznej,

• uczeń prezentuje sposoby zapobiegania zachowaniom agresywnym,

• uczeń wie jak uczyć się radzenia sobie z problemami, kogo prosić o pomoc, jak postępować samemu.

Postawy:

• uczeń potrafi zrozumieć i szanować siebie i innych,

• uczeń rozumie potrzebę wysiłku samowychowawczego,

Metody:

• pogadanka heurystyczna,

• dyskusja,

• elementy dramy,

• burza mózgów,

• praca w grupach.

Środki dydaktyczne:
- papier, klej

• arkusz: „ Czy to jest agresja?”

• gazety

1. Temat: Co to jest agresja?

1. Uczniowie siadają na krzesłach w kręgu /klasa liczy 25 osób/.

2. Nauczyciel podaje tematykę i cele lekcji

Na zajęciach będziemy rozmawiać o agresji wśród uczniów. Z przejawami agresji
i przemocy mamy doczynienia w różnych sytuacjach: w szkole, w domu, na ulicy, na podwórku itp. Być może wśród was są osoby, które kiedyś użyły przemocy albo padły jej ofiarą. Zajęcia nie mają na celu ujawniać konkretnych osób, lecz dostrzeżenie problemu
i znalezienie sposobów jego rozwiązania.

3. Nauczyciel przygotował arkusz pt. „Czy to jest agresja?” zawierający 25 przykładów

zachowań w różnych sytuacjach. Uczniowie losują pocięte i ponumerowane kartki. Na tablicy zostają umieszczone dwa arkusze papieru z napisami „Agresja”, „Brak agresji”. Zadaniem każdego ucznia jest przeczytanie zdania ze swej kartki, umieszczenie jej pod jednym z napisów i uzasadnienie swojej decyzji.

[Inni uczniowie też mogą wyrazić swoją opinię, dopuszcza się dyskusję]

Arkusz

1. Janek zbił siostrę, bo mu przeszkadzała oglądać mecz.

2. Zosia powtórzyła plotki o Hani swojej koleżance.

3. Jacek napisał na murze - „Jurek jest głupi”.

4. Martyna zabiła mrówkę idąc po ścieżce.

5. Wojtek złamał swoją rakietę tenisową, gdy przegrał mecz z Jurkiem.

6. Babcia zabiła kurę i ugotowała z niej rosół.

7. Monika na treningu karate rzuciła Roberta na matę.

8. Mariusz rzucał kamieniami w błoto.

9. Marek sfaulował Michała podczas gry w piłkę.

10. Kuba niechcący popchnął kolegę, który jechał na rowerze.

11. Wilk zagryzł owcę pasącą się na hali.

12. Ilona zabrała Kasi list od przyjaciółki i podarła go.

13. Pielęgniarka zrobiła zastrzyk dziecku, które krzyczało i wyrywało się.

14. Michał zaniósł chorego psa do weterynarza, aby ten go uśpił.

15. Asia ze złości tupała nogami, gdy mama nie pozwoliła jej pójść na dyskotekę.

16. Tomek krzyczał głośno ze złości, gdy nikt go nie słyszał.

17. Dawid kopał psa sąsiada.

18. Pies pogryzł dziewczynkę.

19. Mama zabiła komara, który siedział jej na ręce.

20. Basia wyjęła z plecaka Bożeny jej pamiętnik i śmiejąc się głośno, czytała go w klasie.

21. Jarek wydrapał nożem na ławce rysunki i napisy.

22. Andrzej powiedział do brata: „Ty idioto!”.

23. Łukasz rozpylił trujący gaz w klasie.

24. Ariel zepchnął Sebastiana ze schodów.

25. Danka popłakała się z bezsilności.

4. Wspólne ustalenie definicji agresji metodą „burzy mózgów”.
   W definicji powinny znaleźć się następujące informacje:

• jest to działanie przeciwko osobie lub grupie,

• jest to działanie umyślne, którego celem jest wyrządzenie szkody drugiej osobie,

• w jego wyniku osoba lub grupa ponosi szeroko rozumiane szkody, cierpi fizycznie lub psychicznie,

5. Dokonanie powtórnej analizy zadań nr 8, 15, 16, 25. Wprowadzenie ewentualnych zmian.

Należy wziąć pod uwagę sformułowaną wcześniej definicję agresji. Uczniowie stwierdzają, że powyższe zachowania nie czynią nikomu szkody i nie są skierowane przeciwko komuś, nie są więc agresywne, a stanowią jedynie sposób wyrażania swojej złości. Dochodzą do wniosku, że „MOŻNA WYRAZIĆ ZŁOŚĆ, NIE MOŻNA BYĆ AGRESYWNYM”.

2. Temat: Skąd się bierze agresja?

1. Teraz przeczytam wam wierszyk waszej rówieśniczki (czyta nauczyciel).

Wierszyk

Agresja jest straszna

Przemoc to choroba

Okrutne czyny

Czasem nawet słowa

Ogarnia wszystkich

Winnych i bez winy

Nie szukajmy zemsty

Szukajmy przyczyny.

2. Nauczyciel zadaje pytanie uczniom co? lub kto? może mieć wpływ na wywołanie agresji? Rodzina, rówieśnicy, media.

Uczniowie odpowiadają: W czym się przejawia ten wpływ?

uczeń

3. Podział klasy na 5 grup. Każda dostaje opis jednej sytuacji i ma przygotować krótką

scenkę.

1. Lekcja wychowania fizycznego. Bieg na 60m. Jacek był do tej pory najlepszy w tej konkurencji. W czasie biegu wyprzedza go Wojtek. Jacek podkłada mu nogę, by zwiększyć swoje szansę na zwycięstwo. Jacek wygrywa.

2. Karol i Grześ są uczniami III klasy gimnazjum. Spotykają Patryka z I klasy. Starsi chłopcy grożą młodszemu koledze, popychają go i kopią. Za chwilę odchodzą bogatsi
   o 15 złotych.

3. Kaśka z I e jest obdarzona przez naturę piegami, rudymi włosami i słabym wzrokiem
   w wyniku czego musi nosić okulary. Przerwa 5 minutowa Kaśka spotyka dwie koleżanki,
   i wita się z nimi serdecznie i odchodzi. Koleżanki wyśmiewają jej wygląd.

4. Ariel i Sebastian nie lubią matematyki. Ariel namawia kolegę, by zapchali zamek do drzwi szpilką. Sebastian nie jest przekonany, czy to jest dobry pomysł. Ariel stosuje szantaż, mówiąc że jeśli mu nie pomoże, to nie jest jego kolegą.

5. Grupa chłopców wieczorem na osiedlu. Nudzą się. Jeden wpada na pomysł, by powyrywać wczoraj zasadzone drzewka. Potem rozochoceni wyrzucają śmieci
   z osiedlowych koszów i demolują przystanek autobusowy.

Uczniowie mają 5 minut na przygotowanie scenki i 3 minuty na jej przedstawienie.

6. Po prezentacji nauczyciel pyta, czy przykłady agresji w powyższych scenkach różnią się od siebie?

• Uczniowie stwierdzają, że można wyróżnić dwa rodzaje agresji:

1. Z użyciem siły fizycznej (popychanie, podcinanie, wymuszanie pieniędzy, dewastacja itp.).

2. Bez użycia siły fizycznej (wyśmiewanie, przezywanie, namawianie itp.).

• Nauczyciel wyjaśnia, że istnieją dwa rodzaje agresji: fizyczna i psychiczna (słowa) i prosi o wspólne uzupełnienie tabelki.

Agresja fizyczna - jawna	Agresja psychiczna - pośrednia
bicie popychanie wymuszanie pieniędzy kopanie podcinanie zamykanie (kogoś) roszczenie cudzej własności plucie	przezywanie wyśmiewanie grożenie ośmieszanie plotkowanie namawianie się szantaż obrażanie wrogie gesty miny izolowanie

7. Uczniowie wyciągają wniosek końcowy, że chłopcy częściej używają agresji

bezpośredniej, a dziewczynki pośredniej. Zwracają uwagę na to, że pośrednie formy

agresji są tak samo krzywdzące i bolesne jak bezpośredni atak.

8. Zadanie domowe

Na następną godzinę wychowawczą przynieść kilka starych gazet.

3. Temat: Jak radzić sobie z agresją?

1. Przedstawienie tematyki zajęć.

Sytuacja przemocy i agresji mogą przytrafić się każdemu. Można znaleźć się w roli sprawcy lub ofiary. Często nie wiemy jak się wtedy zachować. Ta lekcja ma nam w tym pomóc.

2. Zastanówmy się, kto może wam udzielić pomocy gdy spotkacie się z agresją?

			JA

3. Nauczyciel dzieli klasę na 3 osobowe grupy, przypisuje każdej z nich nazwę: policjant, krewni, politycy, mama, tata, pedagog, nauczyciele, koledzy. Wszystkie zespoły zastanawiają się nad zagadnieniem: co mogą zrobić ludzie, należący do określonej grupy dla powstrzymania łańcucha agresji (politycy, nauczyciele itp.). Co mogą zrobić rodzice, by w dzieciach było mniej agresji?

4. Potem następuje relacja z pracy w grupach i wspólna dyskusja nad tym co można zrobić, żeby było mniej agresji, a więcej wzajemnego szacunku i życzliwości. Uczniowie formułują wniosek, że każdy może zrobić coś, by na świecie było mniej przemocy.

5. Nauczyciel pyta jak każdy z nas może wyładować swoją złość, by nie przerodziła się
   w agresję. Przykładowe odpowiedzi uczniów:

• jeszcze raz przemyśleć dany problem,

• wykrzyczeć się,

• zmęczyć się fizycznie (sport, praca),

• wypłakać się (ze złości lub przed kimś),

• zająć się czymś co sprawia przyjemność,

• poradzić się kogoś itp.

6. Na koniec zajęć nauczyciel proponuje

Ćwiczenia pomagające rozładować agresję.

Klasę dzielimy na dwie grupy. Każdy uczeń z przyniesionych gazet robi papierowe kule. Gdy wszyscy są gotowi, rozpoczyna się pojedynek. Na koniec wspólne sprzątanie.

6

niska samoocena

nauczyciele

wpływ grupy rówieśniczej
- chęć popisania się, zaimponowania itp.
- w grupie czuje się bezkarny

skutek frustracji nie zaspokojenia swoich potrzeb

brak czasu dla dzieci
z powodu dużego zaangażowania
się rodziców w pracę

brak konsekwencji
w egzekwowaniu przyjętych norm ze strony rodziców, nauczycieli innych dorosłych

pobłażliwość rodziców na stosowanie agresji wobec innych

poczucie siły, pewności

bezrobocie, bieda

rodziny patologiczne
(alkohol, przemoc,
molestowanie)

wpływ mediów, naśladowanie agresji

brak ciepła
i zainteresowania ze strony rodziców

koledzy

pedagog szkolny

tata

?

policjant

krewni

mama

politycy

---