TRAWIENIE WĘGLOWODANÓW
Spożywane węglowodany przez człowieka
* skrobia 60%
* sacharoza 30%
* laktoza 10%
* skład skrobii: amylopektyna 80%, amylaza 20%
Trawienie skrobii rozpoczyna się w jamie ustnej, pod wpływem α-amylazy; (optimum pH 6-7, obecność Clˉ)
Amylaza ślinowa działa także w żołądku, dopóki pokarm nie wymiesza się z sokiem żołądkowym
Dalsze trawienie skrobii ma miejsce w dwunastnicy, pod wpływem amylazy trzustkowej
Skrobia
↓ amylaza ślinowa
częściowo rozłożona skrobia
↓
amylaza trzustkowa
↓ ↓ ↓
laktoza α-dekstryny maltotrioza maltoza sacharoza
laktaza α-dekstrynaza maltoza sacharoza
glukoza glukoza glukoza glukoza glukoza
galaktoza fruktoza
TRAWIENIE BIAŁEK I PEPTYDÓW
Trawienie w świetle przewodu pokarmowego
Wstępne trawienie białek odbywa się w żołądku, pod wpływem pepsyny
Pepsyna jest endopeptydazą (przecina łańcuch białkowy w miejscu występowania aminokwasów aromat.)
W żołądku ulega rozkładowi 15% białka pokarm
Pepsynogen → (H+) → pepsyna
↓
auto kataliza
Podpuszczka (reunina) => wyst. w żołądku noworodków, zapobiega szybkiemu pasażowi mleka przez żołądek
Kazeina → (Ca2+, podpuszczka) → parakazeina ← pepsyna
Trypsynogen → enteropeptydaza ← sekretna CCK kwasy żółciowe
(enterokinaza)
↓
trypsynogen trypsyna trypsyna
chemotrypsynogen chemortypsyna
proelastaza → elastaza
prokarboksypeptydaza A i B karboksypeptydaza A i B
Trypsyna, chymotrypsyna i elastaza są endopeptydazami; trypsyna przecina łańcuch białkowy przy C - końcu; chymotrypsyna przy aminokw. Aromat., a elastaza - w miejscu wyst. Ala i Val
Karboksypeptydazy A i B to egzopeptydazy
TRAWIENIE PRZYŚCIENNE
Aminopeptydazy zaadsorbowane na powierzchni rąbka szczoteczkowego
Aminopeptydazy wewnątrzkomórkowe enterocytów
TRAWIENIE TŁUSZCZOWCÓW
Ma miejsce tylko świetle przewodu pokarm.
Tłuszcz pokarm. To przede wszystkim triglicerydy, w mniejszej ilości steroidy i fosfolipidy; 90% triglicerydów zawiera długołańcuchowe kw. Tłuszczowe
Nierozp. W wodzie tłuszcz staje się materiałem rozpuszczalnym po rozłożeniu do kw. Tłuszcz i monoglicerydów
Tłuszcz mleka → (lipaza ślinowa) kw. Tłuszcz o śred. Dług. Łańcucha
Triacyloglicerole - krótkie i średnie łańcuchy kw, tłuszcz → (lipaza żołądkowa) kw. Tł. I diacyloglicerole
Triacyloglicerole - długie łańcuchy kw. Tłuszcz. → (lipaza trzustkowa) kw. Tłuszcz i monoacyloglicerole
TRZUSTKA
Amylaza
Trypsyna
Chymotrypsyna
Karboksypeptydazy
Elastaza
Lipaza - kolipaza
Fosfolipaza A
Esteraza cholesterolu
Wchłanianie - transport produktów trawienia, wody i elektrolitów ze światła przewodu pokarm. Poprzez nabłonek do naczyń żywych lub chłonnych
Mechanizmy wchłaniania:
Dyfuzja prosta
Dyfuzja ułatwiona
Transport aktywny
Niewielkie ilości pewnych subst. (alkohol, leki, up. Aspiryna) ulegają wchłanianiu już w żołądku
BŁONA ŚLUZOWA JELITA CIENKIEGO
Fałdy okrężne (wyst. w dwunastnicy i jelicie czczym - brak w j. Krętym => 1 cm wys.3 - krotnie zwiększają powierzchnię jelita)
Kosmki jelitowe (pokrywają całą powierzchnię jelita, palczaste wyniosłości => 10-krotnie zwiększają pow. Jelita)
Rąbek szczoteczkowy (każdy enterocyt ma ok. 600 mikrokosmków => 20-krotnie zwiększają pow. Jelita)
WCHŁANIANIE WĘGLOWODANÓW:
Fruktoza (wchłanianie drogą dyfuzji ułatwionej, wewn. Komórki ulega fosforyzacji i przekształceniu w glukozę)
Glukoza i galaktoza
przez błonę rąbka szczoteczkowego (transport aktywny)
przez błonę przypodstawną (transport przy pomocy nośnika)
ok. 10% węglowodanów nie ulega wchłonieniu i jest wykorzyst. przez bakterie
wchłanianie tłuszczów św. przew.pokarm
micelle
↓
dysocjacja micelli
.......................................................................................................................................................
dyfuzja do wnętrza kom. Nabłonka jelitowego wnętrze enterocytu
synteza apoproteiny resynteza triacylogliceroli estrów
cholesterolu fosfolipidów
↓
formowanie chylomikronów
↓
naczynia chłonne naczynia krwionośne
Regulacja funkcji przewodu pokarmowego:
nerwowa
ukł. Nerwowy przewodu pokarm. - sploty śródścienne warstwy mięśniowej i sploty podśluzowe
autonomiczny ukł. Nerwowy - unerwienie współczulne i przywspółczulne docierające do splotów śródściennych i podśluzowych
hormonalna
hormony peptydowe wydzielane przez swoiste komórki przewodu pokarm.; najważniejsze z nich to: gastryna, cholecystokinina, sekretna
pobieranie pokarmu
↓
wydzielanie hormonów przew pokarm
↓ ↓
motoryka przew. Pokarm aktywność wydzielnicz przew. Pokarm
ośrodkowy ukł nerwowy
↕
autonomiczny ukł nerwowy
↕
ukł. Nerw. Przew. Pokarmowego
↕ ↕
mięśniówka śluzówka
Przedzwojowe włókna przywspółczulne
↕ ↕
sploty śróścienne sploty podśluzowe
↓ ↓
mięśniówka
↓ śluzówka ↓
Neurotransmitery w ukł. Nerwowym przew, pok.
Acetylocholina (pobudzenie motoryki i wydzielania)
Noradrenalina (hamowanie aktywności)
VIP (wazoaktywny peptyd jelitowy)
Enkefaliny
Subst. P
Neurotensyna
Somatostatyna
ATP
Adenozyna
Serotonina
Nerw błędny
↑ ↓
rozciąganie żołądka → sploty nerwowe → komórki D ↓
↓ ↓
GRP somatostatyna
↓ ↓
produkty trawienia białka → komórki G
↓
gastryna H+
tłuszcze białka
↓ ↓
kw.tłuszczowe monoglicerydy aminokwasy peptydy
↓ ↓
wydzielanie CCK
wzrost trzustki
opróżnianie żołądka sekretna CCK - cholecystokinina
enzymy trzustkowe sok trzustkowy
wchłanianie żółci z pęcherzyka żółciowego
wydzielanie kw. Żołądkowego
↓
zakwaszenie treści dwunastniczej (pH < 4,5)
↓
wydzielanie sekretny
wydzielanie soku trzustkowego wydzielanie kwasu żołądkowego
SEKRETNA
Wydzielanie HCO3¯ w wątrobie wzrost trzustki
Część przywspółczulna - pobudzenie
Część współczulna - hamowanie
Regulacja wydzielania HCl w żołądku:
Pobudzenie (acetylocholina, histamina, gastryna)
* działają bezpośrednio na kom. Okładzinowe
Hamowanie (sekretna, cholecystokinina, somatostatyna)
Fizjologia zwierząt
Wykład III 14.10.2005
- 1 -