FINANSE FIRM - WPROWADZENIE

10.10.05.

Działalność przedsiębiorstw wymaga zgromadzenia określonych zasobów kapitałowych, które to stanowią podstawę do rozpoczęcia działalności firmy.

Ze zgromadzonych środków finansowych firma (przedsiębiorstwo) finansuje zakup określonych składników majątkowych wymaganych dla osiągnięcia określonego celu.

Przyjmuje się, że celem przedsiębiorstw jest pewnego rodzaju zadanie, które stoi przed danym podmiotem gospodarczym wraz z określonymi sposobami jego realizacji. Cel przedsiębiorstwa jest też tzw. motywem wewnętrznym warunkującym filozofię działania przedsiębiorstwa.

Przyjmuje się najczęściej, iż zasadniczym celem tworzenia i funkcjonowania przedsiębiorstwa jest dążenie do zwiększenia konkurencyjności na rynku. Niejako równorzędnym celem jest wzrost dochodów właścicieli (udziałowców) przedsiębiorstwa, jak również wzrost wartości rynkowej danego przedsiębiorstwa.

Określenie celu działania przedsiębiorstwa zbiega się z tworzeniem strategii przedsiębiorstwa. Strategia ta jest głównym wyznacznikiem kierunku jego działania, zawiera bowiem opracowanie długofalowych celów i zamierzeń firmy wraz z zaplanowanym podziałem niezbędnych do ich realizacji sposobów.

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW - to zjawiska związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych na cele działalności gospodarczej przedsiębiorstwa (firmy).

Przykłady:

1. emisja dodatkowych udziałów (akcji) w celu zwiększenia kapitałów własnych i zakup nowej linii technologicznej;

2. zaciągniecie kredytu bankowego i budowa nowej hali fabrycznej:

• wzrost zobowiązań nastąpi po zaciągnięciu kredytu;

• wzrost wartości aktywów trwałych;

• wzrost wartości produkcji.

3. nabycie w formie leasingu środków transportu.

ZARZĄDZANIE FINANSAMI PRZEDSIĘBIORSTWA (firmy) - polega na pozyskiwaniu źródeł finansowania działalności firmy (określanych mianem kapitałów) oraz lokowaniu ich w składnikach majątkowych w sposób pozwalający na realizację strategicznego celu finansowego, jakim jest maksymalizacja korzyści przypadających udziałowcom (właścicielom) firmy oraz wzrost wartości firmy.

Zarządzanie finansami firm dotyczy dwóch sfer:

1. zarządzania strukturą finansową (kapitałową - PASYWAMI);

2. zarządzania strukturą majątkową (AKTYWAMI).

Korzyści udziałowców - wynikają m. in. ze wzrostu wartości firmy oraz jej zyskowności.

Wzrost wartości rynkowej firmy jest efektem rozwoju firmy i wzrostu jej potencjału wytwórczego i handlowego. Prowadzi to do umacniania pozycji rynkowej, a to wpływa na wzrost wartości udziałów (akcji) i korzyści płynących w związku z tym dla posiadaczy.

Istotną korzyścią płynącą dla właścicieli (udziałowców) firmy jest uczestnictwo w podziale wypracowanego zysku przez firmę. Właściciele (udziałowcy) mogą otrzymywać dywidendy wypłacane z zysku netto.

Uwarunkowania zewnętrzne decyzji finansowych w przedsiębiorstwie -

KONIUNKTURA GOSPODARCZA - jest to wieloaspektowy proces, którego składową są wahania koniunkturalne nakładające się na ogólną tendencję rozwojową, wahania sezonowe i wahania przypadkowe. Wieloaspektowość przejawia się tym, że wahaniami koniunkturalnymi objęte są zarówno zmienne makroekonomiczne, jak i mikroekonomiczne, a także tym, że zmienne te poddają się wahaniom z różną wrażliwością.

Dobra koniunktura (etap ożywienia gospodarczego, wzrostu gosp., rozkwitu) przejawia się m. in.:

1. wzrostem produkcji i sprzedaży;

2. wzrostem zatrudnienia;

3. spadkiem bezrobocia.

Tym zjawiskom towarzyszy optymizm ze strony przedsiębiorstw i gospodarstw domowych.

Zła koniunktura (etap spadku wzrostu gospodarczego; recesja) przejawia się m. in.:

1. spadkiem optymizmu przedsiębiorstwa i gospodarstw domowych;

2. spadkiem popytu;

3. spadkiem produkcji;

4. zwolnieniami pracowników i upadkiem szeregu przedsiębiorstw.

Zachowanie przedsiębiorstw w warunkach zmian koniunktury -

INTERWENCJONIZM PAŃSTWOWY - ingerencja państwa w życie gospodarcze, w celu kształtowania warunków do realizacji interesów ekonomicznych poszczególnych obywateli, ich grup zawodowych, grup społecznych, wspólnot terytorialnych i wreszcie interesów zorganizowanych podmiotów gospodarczych, czyli przedsiębiorstw.

Przesłanki interwencjonizmu państwowego:

1. państwo jest zobowiązane do podejmowania działań chroniących rynek i wzmacniających dodatni wpływ mechanizmu rynkowego na racjonalizację działalności gospodarczej;

2. państwo stara się łagodzić ujemne skutki działania mechanizmu rynkowego (organizuje wsparcie osób bezrobotnych; dofinansowuje branże niekonkurencyjne, np. rolnictwo, przemysł zbrojeniowy itp. niezbędne dla funkcjonowania kraju).

Instrumenty interwencjonizmu państwowego:

1. instrumentarium z zakresu polityki monetarnej;

2. instrumentarium z zakresu polityki fiskalnej.

POLITYKA FISKALNA - zwana budżetową; zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań stojących przed państwem. Oznacza więc prowadzenie i wydatkowanie środków budżetowych dla realizacji celów polityki społeczno - gospodarczej państwa.

Aktywna polityka fiskalna (budżetowa) - polega na podejmowaniu decyzji w zakresie zmian dochodów i wydatków budżetowych w celu bezpośredniego oddziaływania na przebieg określonych zjawisk i procesów gospodarczych, które pozwolą osiągnąć zamierzone w danej sytuacji cele gospodarcze.

Aktywna polityka oznacza zatem świadomy interwencjonizm, wymagający każdorazowo podejmowania decyzji o wykorzystaniu konkretnych instrumentów finansowych, takich jak:

1. zmiana stawek i zasad opodatkowania (podatki: dochodowy, VAT i akcyzowy);

2. zmiana zasad subwencjonowania i dotowania;

3. zmiana zasad zwiększania i ograniczania wydatków budżetowych.

Efekty i skutki aktywnej polityki fiskalnej -

1. wzrost/spadek cen produktów;

2. wzrost/spadek kosztów działania;

3. wzrost/spadek popytu;

4. pobudzanie eksportu;

5. ograniczanie importu;

6. wzrost/spadek zatrudnienia.

POLITYKA MONETARNA - zwana też pieniężną; jest jednym z narzędzi polityki finansowej. Decyzje, podejmowane w jej ramach, są nakierowane na kształtowanie i porządkowanie ekonomicznych działań jednostek gospodarczych w pewnym obszarze. Najogólniej rzecz biorąc, jest to celowe oddziaływanie państwa, najczęściej reprezentowanego przez bank centralny, na podaż pieniądza i popyt na pieniądz.

Innymi słowy, polityka pieniężna jest podstawą funkcjonowania gospodarki opartej na społecznym podziale pracy. Polega na użyciu podaży pieniądza jako instrumentu realizacji ogólnych celów polityki gospodarczej.

Instrumenty polityki monetarnej -

1. instrumenty kontroli ogólnej (zmiany oficjalnej stopy redyskontowej; operacje otwartego rynku; system minimalnych rezerw obowiązkowych);

2. instrumenty polityki selektywnej (kontrola rozmiarów udzielonych pożyczek; kontrola stóp %; polityka selektywnych wskaźników rezerwowych);

3. instrumenty oddziaływania przez perswazję (przekazywanie sugestii w sprawie pożądanych kierunków polityki banków prywatnych).

Efekty i skutki aktywnej polityki monetarnej -

1. zmiany cen kredytów oraz oprocentowania lokat;

2. wzrost/spadek kosztów finansowych;

3. zmiany w zakresie opłacalności inwestycji.

INFLACJA - to wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych - powoduje spadek siły nabywczej pieniądza.

Skutki wysokiej inflacji -

1. wzrost oprocentowania kredytów i lokat;

2. deprecjacja wartości kapitałów własnych, zasobów pieniężnych i należności;

3. konieczność uwzględnienia czynnika inflacji przy kalkulacji opłacalności projektów inwestycyjnych;

4. możliwość wzrostu popytu na niektóre dobra jako lokata kapitału.

Skutki stagflacji (wysoka inflacja połączona z recesją) -

1. wzrost ryzyka utraty płynności;

2. konieczność szczególnie ostrożnej oceny wiarygodności partnerów handlowych;

3. konieczność systematycznej korekty planów długoterminowych.

RYZYKO DECYZJI PRZEDSIĘBIORSTWA -

Ryzyko - jest to możliwość pojawienia się zakładanych korzyści finansowych w stopniu innym niż przewidywane bądź nawet możliwość przerodzenia się go w stratę.

Ryzyko gospodarcze - występuje w sytuacji, gdy kapitał obcy nie występuje w przedsiębiorstwie i jest to możliwość osiągnięcia innych niż zamierzone efektów o charakterze ekonomicznym lub pojawienia się nieprzewidzianych strat przy założeniu, iż całość aktywów (majątku) sfinansowana jest kapitałami własnymi.

Ryzyko gospodarcze wiąże się zatem z rodzajem prowadzonej działalności i asortymentem wytwarzanych produktów, towarów i usług. Również dotyczy rynków zbytu i sytuacji na tych rynkach.

Ryzyko finansowe - występuje w sytuacji częściowego pokrycia aktywów firmy kapitałami obcymi, co wiąże się z określonym uzależnieniem danego przedsiębiorstwa od kredytodawców, kredytodawców przejawiać się może w postaci problemów z terminowym regulowaniem zobowiązań firmy. Występuje tu zależność:

im wyższy stopień zadłużenia majątku firmy, tym wyższe jest ryzyko finansowe.

Decyzje finansowe przedsiębiorstw

Koniunktura gospodarcza

Interwencjonizm państwowy

Polityka fiskalna

Polityka monetarna

Inflacja

Ożywienie

i rozkwit

Reakcje przedsiębiorstw

Działania ekspansywne:

1. zaciąganie kredytów;

2. zwiększanie kapitałów własnych;

3. wzrost potencjału wytwórczego i wzrost produkcji;

4. wzrost sprzedaży;

5. wzrost zatrudnienia.

Zmniejszanie się ryzyka finansowego.

Spadek koniunktury

i recesja

Reakcje przedsiębiorstw

Działania ostrożne:

1. ograniczanie zaciągania kredytów (zwłaszcza krótkoterminowych);

2. ograniczanie kosztów (zamrożenie płac, ograniczenie zatrudnienia);

3. działania na rzecz utrzymania poziomu produkcji i sprzedaży;

4. ograniczanie działań inwestycyjnych.

Wzrost ryzyka finansowego.

---