budowa skĂlry


Skóra - stanowi powłokę organizmu, powierzchnia 1,5-2m2, największy organ ustroju, na powierzchni poletkowanie, wyraźnie występuje w stanach patologicznych skóry, wygładza się w następstwie zaniku skóry i bliznach.

Poletkowanie-naturalny wygląd skóry, gdy jest wysuszona jest wyraźniejsze, grubość skóry zależy od okolicy, wieku, płci i innych czynników, najcieńsza na powiekach, najgrubsza na piętach.

Funkcje skóry

Warstwy skóry:

NASKÓREK: epiderma, powierzchniowa warstwa, nie ma gruczołów i naczyń krwionośnych, występują zakończenia nerwowe, składa się z 5 warstw:

Keratynizacja-proces odnowy naskórka, różnicowanie się komórek naskórka, przejście komórki z warstwy podstawnej ku pow.naskorka, w wyniku tego procesu powstaje oporna warstwa rogowa, ulegająca złuszczeniu, w taki sposób odbywa się ciągła odnowa skory, trwa średnio 26-28dni, proces przejścia komórek z warstwy podstawnej do rogowej 14dni (turnover),

Keratynocyty-stanowai 90% wszystkich komórek naskórka, komórki żywych warstw naskórka, ulegają przemianom, w warstwie rogowej całkowicie rogowacieją i staja się korneocytami.

Komórki Langerhansa-posterunku uk. Immunologicznego, rozpoznają unieszkodliwiają ciała obce ze skory, komórki żerne, pożerają pochłaniają i wydalają ciała obce,

Melanocyty- komórki barwnikowe, zawierają melaninę, mogą występować w mieszku włosowym, maja długie wypustki, przez które przekazują barwnik, pełni funkcje ochronna przed promieniami UV,

Komórki Merkla-szczególnego typu eratynocyty, wykazują czynności neuroendokrynne.

SKÓRA WŁAŚCIWA - położona między naskórkiem a tkanką podskórną. Od naskórka oddzielona błoną podstawną, tzw. Granica skórno-naskórkowa, która ma przebieg falisty. Skóra właściwa zbudowana jest z włókien tkanki łącznej, komórek łącznotkankowych, naczyń krwionośnych, przydatków skóry. Ponadto zawiera zakończenia nerwowe. Skóra właściwa składa się z 2 warstw:

  1. Warstwa brodawkowa - łączy się z naskórkiem, zbudowana z elastycznych włókien kolagenowych, sprężystych pętli naczyniowych i ciałek dotykowych. Włókna tkanki łącznej są luźne splecione a miejsce między nimi wypełniają naczynia włosowate, limfatyczne oraz zakończenia nerwowe.

  2. Warstwa siateczkowa - graniczy z tkanką podskórną. Zbudowana jest z grubych włókien kolagenowych, włókien nerwowych i naczyń włosowatych. Zawiera także gruczoły potowe i mieszki włosowe.

WŁÓKNA TKANKI ŁĄCZNEJ:

Włókna retikulinowe i sprężyste rozsiane są między włóknami kolagenowymi. Z wiekiem włókna sprężyste ulegają zwyrodnieniu i wraz z włóknami kolagenowymi zbijają się w bezpostaciową masę. Ponadto z wiekiem dochodzi do zmniejszenia syntezy kolagenu i proteoglikanu (struktura będąca połączeniem kolagenu, elastyny, mukopolisacharydów) oraz do zaniku tworzenia się nowych naczyń krwionośnych. Konsekwencją tych zmian w tkance łącznej jest pojawienie się zmarszczek, bruzd, zmniejszenie elastyczności oraz zwiększenie wrażliwości skóry.

KOMÓRKI TKANKI ŁĄCZNEJ:

BIAŁKA BUDOLCOWE SKÓRY:

TKANKA PODSKÓRNA Składa się ze zrazików tłuszczowych przedzielonych zbitą tkanką łączną włóknistą a w przestrzeniach międzyzrazikowych znajdują się części wydzielnicze gruczołów potowych oraz naczynia krwionośne i włókna nerwowe. Jej główną funkcją jest ochrona skóry przed urazami mechanicznymi.

PŁASZCZ LIPODOWY (PTS) znajduje się na powierzchni warstwy rogowej naskórka. Odgrywa znaczącą rolę w utrzymaniu właściwego stanu nawodnienia tej warstwy.

Skład PTS:

Hamuje przenikanie wody i substancji hydrofilnych. Chroni przed utratą wody z ustroju. Utrzymuje ph skóry na poziomie 5.5. Ze względu na duże stężenie jonów wodorowych jest barierą dla elektrolitów dodatnich. Chroni przed czynnikami chemicznymi, działaniem wirusów i grzybów.

Płaszcz hydro lipidowy skóry to mieszanina łoju wydzielanego przez gruczoły łojowe oraz lipidów pochodzących z komórek naskórka. SEBUM to łój skórny wydzielany przez gruczoły łojowe pokrywające skórę i włosy. Składa się z

Lipidy pochodzące z komórek naskórka:

NMF Naturalny Czynnik Nawilżający - są to składniki warstwy rogowej i płaszcza hydro lipidowego skóry, nadaje im właściwości higroskopijne i hydrofilne. Składniki te powstają podczas procesu keratynizacji, z dezintegracji jąder komórkowych rogowaciejących komórek naskórka.

Skład NMF:

NMF może być wypłukiwany z warstwy rogowej przez wodę, rozpuszczalniki i detergenty. Lipidy chronią NMF tworząc razem z nimi układ ciekło-krystaliczny, który pokrywa zrogowaciałe korneocyty.

Skład warstwy rogowej-

Kwaśny odczyn skóry-powierzchnia naskórka w warunkach prawidłowych, ma pH ~5 odczyn kwaśny, w głównej mierze jest to zależne od kwasy mlekowego i kwasów tłuszczowych zawartych w pocie i łoju. PH powierzchni skory wykazuje pewne wahania w zależności od okolicy ciała, wieku, płci i niektórych stanów fizjologicznych, niskie stężenie jonów wodorowych wpływa istotnie na obronne skory przed bakteriami i grzybami chorobotwórczymi.

Ukrwienie skóry- skóra zaopatrywana jest przez dwie sieci naczyń krwionośnych (głęboka i powierzchniowa)

Ukrwienie skóry skóra ma bardzo rozgałęziona siec włókien nerwowych pochodzących z CUN, liczne wolne zakończenia nerwowe wnikają do naskórka oplatając gruczoły łojowe i potowe, mieszki włosowe, a także wnikają do miesi i naczyń. Występują także zakończenia receptorowe, za pomocą, których skora odbiera bodźce ze świata zewnętrznego. Rozróżnia się odczuwanie dotyku i ucisku, bólu i zimna, ciepła. Pewna odmiana czucia bólu jest świąd oraz parestezje (mrowienie, pieczenie) występujące w stanach patologicznych. Szczególnie rozwinięte zakończenia nerwowe znajdują się na opuszkach palców.

Ciałka czuciowe- zakończenia Krausego - wrażliwe na zimno, ciałka Ruffiniego - wrażliwe na ciepło, ciała Wagnera Messinera, ciałka Vatera-Pacciniego, ciało Golgiego-Mazzoniego.

Gruczoły skóry:

Wydzielanie łoju gruczoły łojowe skupione są przede wszystkim na twarzy, klatce piersiowej, plecach. Najmniejsza ilość łoju znajduje się na dłoniach i podeszwach stop. P.w. długotrwałego zimna następuje opóźnienie zawartości gruczołów łojowych na skutek skurczu mięśnia przywłośnego. Jest to samoobrona przed bodźcem zimna. Zbyt długie działanie zimna powoduje nadmierne wytwarzanie łoju, co może prowadzić do zmian patologicznych jak np. łojotok. Łój powstaje na skutek syntezy składników odżywczych znajdujących się w naskórku. Jest produktem wydzielniczym komórek holokrynowych.

Skład łoju- ciała tłuszczowe, węglowodory, witamina E (zwalnia proces utleniania nnkt zawartych w łoju), cholesterol (występuje raczej w naskórku niż w gruczole, towarzyszy lipidom, uczestniczy w emulgowaniu tłuszczów), skwalen, (jako węglowodór będący produktem niepełnej przemiany cholesterolu), woski (biorą udział w hydrolizowaniu ługu na powierzchni naskórka). Na wydzielanie łoju wpływają hormony, p.w. Hormonów kory nadnerczy i androgenów, wydzielanie łoju zwiększa się, natomiast zmniejsza p.w. Estrogenów

Ekrynowe- wydzielają substancje i prawie się przy tym nie zmieniają. Wydzielanie potu przez gruczoły ekrynowe występuje już od urodzenia. Część wydzielnicza gruczołu mieści się głęboko w skórze właściwej, a nawet w tkance podskórnej. Przewód wyprowadzający biegnie od części wydzielniczej, która tworzy rodzaj kłębka, aż do powierzchni skory faliście lub prosto. Ujście przewodu potowego ma charakter lejka i znajduje się na powierzchni naskórka. NA tułowiu, miedzy piersiami przebiega przednia rynna potowa natomiast tylna rynna przebiega miedzy łopatkami. Rynny potowe to miejsca, gdzie znajdują się liczne gruczoły łojowe i potowe. W tym miejscu znajdują się najwięcej wykwitów trądzikowych.

Apokrynowe - to takie, które w trakcie swojej czynności wydzielniczej, wydalają także cześć komórki, są duże, umiejscowione głównie w okolicach wtórnych cech płciowych. Ich czynność rozpoczyna się w okresie dojrzewania płciowego. W gruczołach tych, odcinek wydalniczy połączony jest ze spiralnym przewodem potowym, z ujściem w mieszku włosowym powyżej ujścia gruczołu łojowego lub na powierzchni skory, w miejscu ujścia lejka.

Skład potu- pot gruczołów ekrynowych składa się głównie z wody, rozpuszczonego w niej białka, mocznika, kw. tłuszczowych. W niewielkim stopniu, z potem wydalane są tez inne substancje w nim rozpuszczone np. narkotyki. Pot ekrynowy ma lekko kwaśne pH i wraz z wydzielina gruczołów łojowych tworzą płaszcz tłuszczowy skory. Świeży pot ekrynowy jest wodnym roztworem soli mineralnych z niewielka domieszka związków organicznych, prawie bezwonny nie stanowi pożywki dla bakterii.

Pot apokrynowy- zawiera wodę, sole mineralne, lipidy, sterole, białka, cukry. Stanowi doskonalą pożywkę dla bakterii bytujących na powierzchni skory. Bakterie rozkładają pot powodując powstawanie związków zapachowych, a ich rodzaj zależy od składu potu, aktywności bakterii i innych czynników. Dlatego tez zapach każdego człowieka jest inny.

Wydzielanie potu- następuje na skutek nadmiernego wytwarzania ciepła lub wzrostu temperatury. W związku z wysoka wilgotnością otaczającego powietrza. Pocenie odgrywa ważną role w wydalaniu z ustroju trujących związków oraz w gospodarce mineralnej i wodnej. Proces pocenia pełni funkcje termoregulacji (wydzialny pot paruje i odbiera ciału ciepło). NA wydzielanie potu wpływa układ nerwowy, w szczególności działa na okolice pach, twarzy, dłoni i stop, miejsca wrażliwe na czynniki stresowe.

Bariera skóry - warstwa rogowa jest głównym elementem skory, jest miejscem gromadzenia się substancji tłuszczowych, aktywnie uczestniczy w zjawisku nawilżania skory, pełni role estetyczna. Dzięki swojej budowie i składowi chemicznemu stanowi prawie nieprzenikalna barierę. Korneocyty są spłaszczonymi komórkami nakładającymi się na siebie jak dachówki. Składają się niemal wyłącznie z keratyny (b. odporne białko) i prawie całkowicie odwodnione (13% wody). Są złączone lipidowym spoiwem lipidowym utworzonym z mieszaniny ceramidów, cholesterolu, kwasów tłuszczowych wielonienasyconych. Ich przyleganie zapewnia obecność wiązań białkowych w postaci korneodesmosomów. Za efekt bariery odpowiedzialne są keratyna, tłuszcze, struktura anatomiczna.

Funkcje bariery -

Spójność komórek i cementu warstwy rogowej jest niezbędna do uzyskania efektu bariery. Usuniecie warstwy rogowej (np., zdarcie taśmą, depilacja, dermatozy, oparzenia) powodują wzrost całkowitej przepuszczalności skory. Prawidłowe funkcjonowanie bariery skory zależy w znacznym stopniu od jej nawilżenia, w związku z tym nadmierne nawodnienie skory, zbyt intensywne nawilżanie (opatrunek okluzyjny) powodują, ze komórki warstwy rogowej tracą właściwości bariery i staja się przepuszczalne w obie strony. Działanie bariery jest znacząco osłabione z powodu naruszenia warstwy rogowej w związku, z czym nadmiernie wysuszona skora traci swoja elastyczność i może dochodzić do pęknięć.

Lipidy naskórka - najbardziej zewnętrznie położona warstwa naskórka jest warstwa rogowa. Warstwa ta składa się z keratyny, NMF, lipidów.

Lipidy naskórka- tworzą tzw. spoiwo międzykomórkowe (cement). Powstają w trakcie dojrzewania keratynocytow w warstwie kolczystej i ziarnistej. Pełnią funkcje cementu łączącego komórki warstwy rogowej zapewniając swoistość w tej warstwie. Ponadto lipidy zabezpieczają skore i cały organizm przed możliwości penetracji obcych substancji z otoczenia. Stanowią barierę dla wody, decydują o zatrzymaniu wody w naskórku. Zapewniają miękkość i elastyczność skórze. Lipidy w warstwie rogowej składają się z: Skład lipidów naskórka jest unikalny, różny od lipidów ciała i łoju z gruczołów łojowych. W lipidach naskórka znajduje się dużą zawartość ceramidów (40-50%), które można uznać za najważniejsze lipidy w barierze warstwy rogowej naskórka. Barierę te obok ceramidów tworzą cholesterol (25-35% łącznie z siarczanem cholesterolu) i wolne kwasy tłuszczowe)

Ceramidy substancje tłuszczowe należące do sfingolipidów, naturalne składniki lipidów skory, główny składnik spoiwa wypełniającego przestrzenie międzykomórkowego w warstwie rogowej naskórka Cement międzykomórkowy gwarantuje spoistość oraz decyduje o zatrzymaniu odpowiedniego poziomu wilgoci w skórze, ułatwiając wchłanianie wody i chroniąc przed jej utrata. Dzięki specyficznej budowie cement międzykomórkowy ma strukturę ciekłych kryształów. Taka budowa wpływa na prawidłowe utrzymanie sprężystości, miękkości i elastyczności. Głównym składnikiem ceramidów są NNKT, w tym kwas linolowy, który zapobiega łuszczeniu się skory oraz utracie wody przez naskórek. Biosynteza ceramidów odbywa się w komórkach warstwy kolczystej i ziarnistej, gdzie najpierw powstaje glikoceramid. W trakcie przemian enzymatycznych zachodzących w skórze, z cząsteczki glikocermaidu odłącza się reszta cukrowa, W rezultacie w zewnętrznej części warstwy rogowej znajdują się przede wszystkim cceramidy, a gllkoceramid występuje tylko w ilościach śladowych. Sfingolipidy są prekursorami ceramidów endogennych. Niedobór może być uzupełniany pozyskiwanymi: przez wielostopniowa ekstrakcje materiału zwierzęcego (rdzeń kręgowy, mozg zwierząt), glikoceramid można pozyskać z surowców roślinnych (lecytyna sojowa), syntetyczne wytwarzanie (pseudoceramid) związki o strukturze podobnej do ceramidów naturalnych, ale niemające tak charakterystycznego układu jak sfingozyna czy fitosfingozyna, ale o właściwościach podobnych do ceramidów naturalnych)

NNKT- należą do grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, są kwasami egzogennymi, odpowiedzialne są za prawidłowy poziom nawilżenia i napięcia skory, poprawiają elastyczność, sprężystości i zapobiegają przedwczesnemu starzeniu się skory. Wzmacniają barierę naskórkową i funkcje obronne skory. NNKT regulują również ilość wydzielanego łoju przez skore. Ponadto poprawiają kondycje włosów i paznokci. NNKT wykazują działanie antyoksydacyjne, chronią organizm przed szkodliwym wpływem wolnych rodników.

Wpływ NNKT- podnoszą odporność, wspomagają procesy obronne, prace serca, układu krwionośnego, poprawiają koncentracje i pamięć, wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego, proces oddychania, regulują funkcjonowanie przewodu pokarmowego, wydzialnie żółci, zapobiegają powstawaniu zmian miażdżycowych.

Przedstawiciele NNKT- α i δ linolenowy, linolowy, oleinowy, arachidonowy

Źródła NNKT olej arganowy, z awokado, z konopi, z pestek moreli, z orzechów laskowych, masło karite (shea). Szczególnie bogaty w źródła NNKT jest olej z ogórecznika i olej z wiesiołka. NNKT znajdują się również w niektórych owocach (awokado, mango) oraz rybach (łosoś, dorsz).

Objawy niedoboru NNKT- utrata jędrności, szybsze pojawienie się zmarszczek, skora szybciej wiotczeje, jest osłabiona i przesuszona, staje się szorstka i traci blask. NNKT maja wpływ prawie na wszystkie procesy organizmu, a ich brak przejawia się zmniejszona koncentracja, bezsennością, przygnębieniem a także osłabieniem odporności.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Budowa i funkcje skĂlryKOSMETYKAKONSPEKT, KOSMETYKA, anatomia
Budowa i funkcje skĂlry konspekt
Budowa i sk? cia a cz owieka
Wpływ wysokich temperatur na skĂlrÄ
budowa sk
Derma-wykłady, BUDOWA SK?RY
Wpływ niskich temperatur na skĂlrÄ
Objawy skĂlrne w chorobach wenerycznych, Prace zaliczeniowe-kosmetyka
BUDOWA I SK AD ATMOSFERY 1, Inne
Diagnostyka kosmetyczna skĂlry
10 budowa i rozwój OUN
Budowa Układu Okresowego Pierwiastków
Budowa i dzialanie komputera
Budowa skóry (2)
Cząsteczkowa budowa materii
budowa strategii firmy
mozg, budowa a diagnoza

więcej podobnych podstron