1. Koncentracja zjawisk przestrzennych.

Aby ocenić zjawiska przestrzenne możemy zastosować współczynnik koncentracji.Ma on na celu wstępną kwalifikację terenu pod względem ilościowym. Określa on koncentrację badanego zjawiska na tle układu regionalnego innego zjawiska.Z porównania układów wynika, w jakim stopniu skupienie badanego zjawiska odchyla się od skupienia zjawiska podstawowego. Współczynnik koncentracji ma postać:

k=

gdzie:

- x_i - oznacza procentowy udział obszaru cząstkowego i w wartości globalnej badanego zjawiska na obszarze całkowitym,

- y_i - oznacza procentowy udział obszaru cząstkowego i w wartości globalnej zjawiska podstawowego na obszarze całkowitym,

- n - oznacza liczbę obszarów cząstkowych.

Współczynnik koncentracji jest miarą niemianowaną i waha się w granicach: od zera, gdy zjawisko badane jest rozmieszczone tak jak zjawisko podstawowe - stan pełnej dyspersji, do jedności,gdy zjawisko badane skupione jest na jednym obszarze cząstkowym stan taki określany jest mianem pełnej koncentracji.

Wartość określonego współczynnika koncentracji przedstawiamy graficznie za pomocą krzywej Lorenza. Jeżeli badane zjawisko jest rozmieszczone równomiernie to otrzymamy prostą nachyloną pod kątem 45⁰, która będzie wychodziła z początku układu współrzędnych. Każde odchylenie od proporcjonalności powoduje, że krzywa przyjmuje bardziej wypukłe kształty. Miarą koncentracji jest powierzchnia zawarta między prostą nachyloną pod kątem 45⁰ a krzywą koncentracji, stosunek tej powierzchni do całkowitej powierzchni górnego trójkąta wykresu jest równy współczynnikowi koncentracji.

Proces tworzenia wykresu:

- zestawienie badanych jednostek według wielkości ilorazu lokalizacji, zaczynając od największego

-kumulacja procentów dla każdego szeregu

-naniesienie skumulowanego szeregu zjawiska badanego na oś pionową

-naniesienie skumulowanego szeregu zjawiska podstawowego na oś poziomą

Iloraz lokalizacji jest ilorazem udziału procentowego badanego zjawiska i udziału procentowego zjawiska podstawowego.

3. Obliczenia

• Wody otwarte

	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
		Gębałka	Harsz	Jakunówko	Krzywińskie	Kuty	Pieczarki	Piłaki Wlk.	Pozezdrze	Przerwanki	Przytuły	Stręgielek	Wyłudy
Procent powierzchni wód w powierzchni ogólnej	49,10	39,57	2,38	0,09	0,51	1,05	0,26	2,30	2,47	1,28	0,87	0,13
Procent powierzchni obrębu w powierzchni ogólnej	17,33	23,50	6,27	4,21	9,53	4,48	2,86	13,68	6,59	2,93	4,37	4,24
Różnica	31,77	16,07	-3,89	-4,12	-9,02	-3,43	-2,60	-11,38	-4,12	-1,65	-3,50	-4,11
Iloraz lokalizacji	2,83	1,68	0,38	0,02	0,05	0,23	0,09	0,17	0,37	0,44	0,20	0,03

k=
= 0,48

• Lasy i zadrzewienia

	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
		Gębałka	Harsz	Jakunówko	Krzywińskie	Kuty	Pieczarki	Piłaki Wlk.	Pozezdrze	Przerwanki	Przytuły	Stręgielek	Wyłudy
Procent powierzchni lasów w powierzchni ogólnej	0,41	17,07	5,18	1,90	27,36	4,36	0,12	19,20	12,17	2,56	5,55	4,12
Procent powierzchni obrębu w powierzchni ogólnej	17,33	23,50	6,27	4,21	9,53	4,48	2,86	13,68	6,59	2,93	4,37	4,24
Różnica	-16,92	-6,43	-1,09	-2,31	17,83	-0,12	-2,74	5,52	5,58	-0,37	1,18	-0,12
Iloraz Lokalizacji	0,02	0,73	0,83	0,45	2,87	0,97	0,04	1,40	1,85	0,87	1,27	0,97

k=
= 0,30

• Lasy i wody

	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
		Gębałka	Harsz	Jakunówko	Krzywińskie	Kuty	Pieczarki	Piłaki Wlk.	Pozezdrze	Przerwanki	Przytuły	Stręgielek	Wyłudy
Procent powierzchni wód i lasów w powierzchni ogólnej	27,44	29,56	3,63	0,90	12,46	2,52	0,20	9,82	6,79	1,85	2,95	1,90
Procent powierzchni obrębu w powierzchni ogólnej	17,33	23,50	6,27	4,21	9,53	4,48	2,86	13,68	6,59	2,93	4,37	4,24
Różnica	10,11	6,06	-2,64	-3,31	2,93	-1,96	-2,66	-3,86	0,20	-1,08	-1,42	-2,34
Iloraz Lokalizacji	1,58	1,26	0,58	0,21	1,31	0,56	0,07	0,72	1,03	0,63	0,68	0,45

k=
= 0,19

4. Zestawienie jednostek przestrzennych wg ilorazu lokalizacji

• Wody otwarte

Uszeregowane jednostki :

1 - Gębałka

2 - Harsz

10 - Przytuły

3 - Jakunówko

9 - Przerwanki

6 - Pieczarki

11 - Stręgielek

8 - Pozezdrze

7 - Piłaki Wlk.

5 - Kuty

12 - Wyłudy

4 - Krzywińskie

ZB	49,10	88,67	89,95	92,33	94,80	95,85	96,72	99,02	99,28	99,79	99,92	100
ZP	17,33	40,83	43,76	50,03	56,62	61,10	65,47	79,15	82,01	91,54	95,78	100

• Lasy i zakrzewienia

Uszeregowane jednostki :

5 - Kuty

9 - Przerwanki

8 - Pozezdrze

11 - Stręgielek

6 - Pieczarki

12 - Wyłudy

10 - Przytuły

3 - Jakunówko

2 - Harsz

4 - Krzywińskie

7 - Piłaki Wlk.

1 - Gębałka

ZB	27,36	39,53	58,73	64,28	68,64	72,76	75,32	80,50	97,57	99,47	99,59	100
ZP	9,53	16,12	29,80	34,17	38,65	42,89	45,82	52,09	75,59	79,80	82,66	100

• Wody i lasy

Uszeregowane jednostki :

1 - Gębałka

5 - Kuty

2 - Harsz

9 - Przerwanki

8 - Pozezdrze

11 - Stręgielek

10 - Przytuły

3 - Jakunówko

6 - Pieczarki

12 -Wyłudy

4 - Krzywińskie

7 - Piłaki Wlk

ZB	27,44	39,90	69,46	76,25	86,07	89,02	90,87	94,50	97,02	98,92	99,82	100
ZP	17,33	26,86	50,36	56,95	70,63	75,00	77,93	84,20	88,68	92,92	97,13	100

5. Wykresy.

• Wody otwarte

• Lasy i zadrzewienia

• Wody i lasy

6. Wskazanie jednostek w których koncentracja jest: największa, najmniejsza.

• Wody otwarte

Jednostki w których koncentracja jest największa:

• 1- Gębałka

• 2- Harsz

Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza:

• 4- Krzywińskie

• 12- Wyłudy

• 5- Kuty

• Lasy i zadrzewienia

Jednostki w których koncentracja jest największa:

• 5- Kuty

• 9- Przerwanki

• 8- Pozezdrze

Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza:

• 1- Gębałka

• 7- Piłaki Wielkie

• 4- Krzywińskie

• Wody i lasy

Jednostki w których koncentracja jest największa:

• 1- Gębałka

• 5- Kuty

• 2- Harsz

• 9- Przerwanki

Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza:

• 7- Piłaki Wielkie

• 4- Krzywińskie

• 12- Wyłudy

7. Wnioski dotyczące:

• Zastosowanej metody.

Metoda ta służy jedynie wstępnej ocenie obszaru badawczego pod względem skupienia danego zjawiska, dokonujemy oceny ilościowej. Może ona powodować duże błędy w ocenie przestrzeni gdyż nie uwzględnia ona ich przydatności, mogą one okazać się zniszczone czy niedostępne. Aby metoda służyła praktycznej i słusznej ocenie badanego waloru należy połączyć ja z oceną jakościową, która jednocześnie uwzględniłaby jego przydatność. Zastosowanie współczynnika koncentracji do oceny zasobów przyrodniczych pozwala określić naturalny potencjał rekreacyjny terenu.

• Wyników.

Współczynnik koncentracji wód otwartych (k=0,48) osiąga bardzo wysoką wartość, co świadczy o nierównomiernym rozmieszczeniu waloru. Zdecydowanie największą wartość osiąga iloraz lokalizacji w Gęłbałce, wysoki iloraz lokalizacji występuje również w obrębie Harszu, co jest wynikiem dużej powierzchni wód otwartych w odniesieniu do całkowitej powierzchni. Źle na tym tle wypadają obręby: Krzywińskie, Wyłudy, Kuty oraz Piłaki Wielkie, w których praktycznie nie istnieje możliwość wypoczynku nad wodą, brakuje głównego waloru przestrzeni.

Współczynnik koncentracji lasów i zakrzewienia (k=0,30) jest rozmieszczony bardziej równomiernie w badanej przestrzeni. Iloraz lokalizacji największy jest w obrębie Kuty, Przerwanki oraz Pozezdrze. Obręby o najmniejszym stopniu pokrycia lasami to: Gębałka i Piłaki Wielkie, mogą one być wskazane do wprowadzenia zalesień i zadrzewień w celu poprawienia walorów przestrzeni.

Współczynnik koncentracji wód otwartych i lasów oraz zakrzewień łącznie (k=0,19) pozwala złożyć obie wcześniejsze oceny łącznie. Rozmieszczenie walorów w przestrzeni jest bardziej równomierne. Ilorazy lokalizacji największe są w obrębach: Gębałka, Kuty i Harsz, a najmniejsze w obrębie Piłaki Wielkie.

• Możliwości zagospodarowania rekreacyjnego.

Do zagospodarowania rekreacyjnego w pierwszej kolejności powinny być przeznaczone jednostki o najwyższym ilorazie lokalizacji. Jeżeli bierzemy pod uwagę wody otwarte, to obręby Gębałka i Harsz mają wysoki iloraz lokalizacji, swiadczy to o dużej atrakcyjności dla rozwoju turystyki i rekreacji wodnej, natomiast w obrębach: Krzywińskie, Wyłudy i Kuty praktycznie nie istnieje możliwość wypoczynku nad wodą i koncentracji usług turystycznych, ponieważ brakuje głównego waloru przestrzeni. W przypadku lasów i zakrzewień największa możliwość zagospodarowania rekreacyjnego występuje w obrębach: Kuty, Przerwanki i Pozezdrze, natomiast brak możliwości obserwujemy w obrębach: Gębałka, Pałaki Wielkie oraz Krzywińskie. Jeżeli bierzemy pod uwagę wody otwarte oraz lasy i zakrzewienia łącznie, to największa możliwośc zagospodarowania rekreacyjnego występuje w obrębach: Gębałka, Harsz, Kuty oraz Przerwanki i w tym celu należy prowadzić w tych obrębach dalszą ocenę szczegółową, aby określić potencjał rekreacyjny.

---