CZASOPIŚMIENNICTWO

Ogromne znaczenie w rozwoju kultury polskiej miało założenie czasopism, przede wszystkim "Monitora", oraz otwarcie pierwszego w Polsce teatru publicznego. W 1765 roku pojawiają się pierwsze numery "Monitora" wydawanego i redagowanego przez FRANCISZKA BOHOMOLCA (1721-1784). Pismo, wzorowane na angielskim czasopiśmie "Spektator", ukazywało się dwa razy w tygodniu i rozwijało działalność społeczna, polityczna i oświatowa. Do współpracowników "Monitora" należeli wybitni pisarze, jak Ignacy Krasicki czy Adam Naruszewicz. Na lamach czasopisma propagowano idee oświecenia, walczono z ciemnota i zacofaniem, ośmieszano sarmatyzm szlachecki. Głównym przedmiotem krytyki stała się obyczajowość szlachecka, a przede wszystkim pijaństwo, marnotrawstwo, życie nad stan, okrucieństwo wobec poddanych, pogoń za cudzoziemszczyzna. Innym czasopismem, o charakterze typowo literackim, były "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne". Przyczyniło się ono do kształtowania smaku literackiego, rozwijało zamiłowanie do książki i szerzyło znajomość twórczości najwybitniejszych pisarzy. W "Zabawach..." drukowali swoje utwory tacy poeci jak: Krasicki, Naruszewicz, Kniaznin, Zablocki i Wegierski, a redaktorem pisma był najpierw JAN ALBERTRANDI (1731-1808), a później ADAM NARUSZEWICZ (1733-1796). Do najbardziej popularnych czasopism ukazujących się codziennie należała "Gazeta Warszawska", a w okresie obrad Sejmu Czteroletniego "Gazeta Narodowa i Obca", poświecona zagadnieniom politycznym.

---