11525 Zdjęcie1520 (2)

rozwijać formy ustanowione przez modę: stało się to wyraźniej *xc od chwili, gdy ograniczenia prawne pwldujyt różne formy stroju i style tycia dla różnych klas społecznych zostały zniesione.

tu

Dwie tendencje społeczne są istotne dla ustanowienia mody. a mianowicie potrzebę jedności z jednej strony, potrzeba Izolacji z drugiej. Jeżeli jednej z nich zabraknie, moda nie powstanie — jej panowanie skończy się gwałtownie. W konsekwencji klasy niższe mają niewiele obyczajów, a i te rzadko bywają osobliwe; z tej też przyczyny obyczaje ras prymitywnych są znacznie stabilniejsze od naszych. Między ludami prymitywnymi impuls uspołecznienia jest rozwinięty znacznie potężniej niż impuls różnicowali***?- ^B° względu na to. jak radykalnie grupy mogą być od siebie oddzielone, podział jest przeważnie wrogi, i to tak dalece, że sama relacja odrzucenia, która sprawia, że w społeczeństwach cywilizowanych moda ma w ogóle sens, nie zachodzi wcale/^Segregacja na mocy różnic ubrania, manier, smaku itd. jest przydatna tylko wówczas, gdy istnieje groźba wchłonięcia i zapomnienia, jak to ma miejsce wśród wysoce cywilizowanych narodów^, Tam, gdzie różnice te nie istnieją, gdzie mamy do czynienia z absolutnym antagonizmem. Jak na przykład między nlecał-kiem przyjaznymi sobie grupami prymitywnych ras, rozwój mody nie ma w ogóle sensu.

Jest rzeczą ciekawą, w jaki sposób przewaga Impulsu uspołecznienia u ludów prymitywnych wpływa na rozmaite instytucje, takie jak taniec. Zauważono ogólnie, że tańce ras prymitywnych wykazują godną podziwu jednolitość choreografii i rytmu Grupa taneczna odczuwa i działa jak jeden organizm: taniec wciąga i wykorzystuje wiele jednostek, które zazwyczaj są gonione tu i tam, bezładnie, przez zmienne okoliczności i potrzeby życiowe, a teraz przewodzi im wspólny rytm i wspólny pojedynczy motyw. Nawet uwzględniwszy ogromne różnice w ze-

wnętrznej formie tańca, mamy tu do czynienia z tym samym czynnikiem, który pojawia sic w uspołeczniającym tańcu mody. Ruch, rytm gestów, czas — prszystko to niewątpliwie pozostaje pod wpływem tego, co się nosi: podobnie ubrane osobniki zdradzają względne podobieństwo zachowań. Jest to szczególnie ważne w życiu współczesnym z indywidualistycznym rozproszeniem, podczas gdy w wypadku ras prymitywnych wytwarzany skutek skierowany jest do wewnątrz, a przeto nie zależy od zmian mody.

•U „ludów prymitywnych moda jest mniej zmienna, a bardziej stabilna, ponieważ potrzeba nowych wrażeń i form życiowych, niezależnieod skutków społecznych, jest mniej paląca. Zmiany mody odzwierciedlają tempo impulsów nerwowych: im bardziej, nerwowy wiek, tym szybciej zmieniają, sig Jcolejne mody tylko dlatego, że pragnienie zróżnicowania, jeden z najważniejszych czynników wszelkiej mody, idzie ręka w rękę z osłabieniem energii nerwowej.) Ten fakt sam w sobie stanowi jedną z przyczyn, dla których prawdziwym- siedliskiem mody są zawsze klasy wyższe [...]

Sama natura mody wymaga stosowania jej jednocześnie tylko przez część danej grupy i skłonienia wielkiej reszty do naśladownictwa. Kiedy tylko przykład zostanie powszechnie przyjęty, to jest kiedy to, co było praktykowane przez paru, stanie się powszechną własnością wszystkich .— co ma miejsce w równej mierze w zakresie szczegółów stroju, co form zachowań społecznych — nie ma już mowy o modzie. W miarę upowszechniania się moda zmięrza do swego kresu- Odrębność, jaką we wczesnych fazach ustalonej mody uzyskuje się przy niewielkim rozrzucie, ulega zniszczeniu w miarę upowszechniania, a gdy ten element przestaje istnieć, moda także zamiera. Dzięki tej szczególnej grze między tenden-i cją do powszechnej akceptacji i niszczeniu celu, do i czego prowadzi powszechne przyjęcie mody, moda I zdradza szczególne upodobania do ograniczeń, upo-| dobanie do Jednoczesnego początku i końca, do cza-I ru nowości połączonego z urokiem przemijałności.

189