13107 wmp0032

doświadczeń"⁰.1 Jrogą natomiast do nich jest uczenie się. wychowanie ( więc lilożsamia się ? procesem uczenia się. Tego uniżaj u określenia j Iwoiza ęmpę definicji ewolucyjnych. w których problem zasadniczy j sprowadza się do wyjaśnienia, na czym polepa rozwój (ewolucja) i człowieka Mnj:| też ónr najczęściej cłraiakto pajdoccnlryczny przez j Mawianie dziecka w centrum rozwoju, przez zwrócenie uwagi na J swobodny wzrost i dojrzewanie dziecka.

c) Trzecia grupa określeń wychowania zwraca uwagę tur warunki | i bodźce prżycz.yniaiącć się <li> rozwinięcia wychowanka, lak np. O. j Oceniły pod wychowaniem rozumie „przygotowanie do życia przez życic"' *.n twórca Izw. planu jenajskiego P. Peta sen pojmuje wychowa- i nic jako pierwotną funkcje ducha, która jcsl przepojeniem i udos konalcnicm ludzkiej formy życia przez wspólnotę duchowa rodziny, narodu, ludzkości Wychowanie jest więc jako ..szkolą wspólnoty” oiganizownniem przeżycia wspólnotowego przez zabawę, pracę, rozmowę. wyrażanie, ekspresję twórczą, uroczystości itp. jako ..sytuacje wychowawcze"¹¹. Takie definicje mają charakter sytuacyjny, jako nrohleiu stawiają sprawę, jak organizować środowisko wychowujące, zwracają uwagę na nieświadomie działające wpływy zajęć. odpoczynku, czytelnictwo, teatru, kina iul. Podnosząc zaś znaczenie środowiska wychowawczego dla wychowania, określenia te wiążą się z kierunkiem ekólogi/rui.

rl) ('.zwarta wreszcie gi u pa definicji wychowania skupia uwagę na wytwoićelfi osiągi nyc ItVv; u l kachd/uda 11 i u wychowawczego. W takim ujęciu prnces iWćFowinia jwlnprria kszlaUówaniii się charakteru Iwh osobowości wychowanka, jego wykształcenia łub światopoglądu. Ale najczęściej chodzi w nich o najdals/.y, jakby ostateczny wynik wychowawczy. którym jest przystosowanie wychowanka do środowiska biologicznego lub społecznego. Tak właśnie F. Durkhcim określa: „Wychowanie jest oddziaływaniem pokoleń dorosłych ua te. które jeszcze nie dojrzały do życia społecznego. Zmierza ono do wywołania i rozwinięcia w dziecku pewnej liczby stanów fizycznych, umysłowych

^v w. v II n .cl I* y. 7bt F.tlutetrra r/ortts. I.uutloii l*>?J i )

"• A. Jł A m a i 4 t. Meutda Oerrofy (ll r. liawc.). Waisznwn IW, * ?1 n.

" P. Pule i sen. .Vrtii/<m)#Mii'2jvńi. Hiui jemiMi trufne/ ptrnuethite/ s-koh ii/tfonfl fil •> rirrr..). WiiiK/awsr (tu w.): Tenże. AUgtmeine />.-rr/ir«i*.wr.w».wfoi/>. Kerlin I9Z-I. po-. I. Chm aj. Pwh i iierunii »• )>nlogugue XX wieku. Warszawa IWł I. 205-Zlt.

i moralnych, jakich domagają się od niego • społeczni siwo polityczne jako całość i środowisko specjalne, do kić rego jrę' ono szczególnie przeznaczone"¹².Innymi słowy istota wychowania w lym ujęciu polega na przysposobieniu wycliowunka na pdm:prawnego członka giupy społecznej, jak lo Sformułował F. Znaniecki¹ W len sposób definicje czwartej grupy utożsamiają isloic wychowania zjego wynikiem, którym ma być dohro pr/yslosowanie sic wychowanka do społec/cńslwa Określenia te mają charakter więc adaptacyjny i wiążą się 7 nksjofogi-zmem Socjologicznym.

Należy dodać, że podział definicji wychowania uf. cztery grupy, a) prakseologrr.zttą oddziaływań wychowawców, bj ewolucyjną - pro ce.su rozwojowego jednostki, c) sytuacyjna - bodźców środowiska wychowawczego i d) adaptacyjną. dotyczącą skirkpw.i. wytworów¹ wychowania nie jest logicznie ostry, przeciwnie krzyżuje się. gdyż dwie pierwsze grupy definicji mogą obejmować także dc linieje dwóch pozostałych, a to dlatego, że wychowanie sytuacyjne i adaptacyjne może się odbywać przez urabianie ze strony dzizl-ni wychowawczych, juk również przez swobodny rozwój dziecka Najgłębszn przy czyną krzyżowania się w podziale grup definicyjnych jest to. że na pełny proces wychowawczego rozwoju składaia sic tak samorzutne przejawianie się rozwoju, jak też działanie wychowawców, sytuacje bodźcowe oraz. wytwory wychowaniu, które staja sic składnikiem dalszego procesu.

Jeżeli chodzi o współczesne systemy wychowania, to jak widzieliśmy, dążą one ra tzej do jakiejś syntezy w swoich pogkutach, dlatego leż przeważają w nich definicje ramowe wychowania, które starają się zawrzeć w sobie tak działalność wychowawców, jak sytuacje wychowawcze. lak rozwój wszechstronny wychowanka, juk leż i cci, do którego jako wytwór proces rozwojowy i działanie wychowawcze zmierza. Tak więc polska pedagogika socjalistyczna określa wychowanie jako ..przygotowanie młodzieży do udziału w kształtowaniu socjalis- ' tycznego rozwoju Polski, przygotowania do piaty i do działalności zespołowej, wyrobienie w młodzieży naukowego poglądu na świat, ukształtowanie świadomej dyscypliny i kulturalnego zachowania się, a wreszcie - w łączności 7 1ymj zadaniami wszechstronne rozwinięcie

" F. O u 1 k li ci m, khauirn ri Xoru>!>Ht(e 1'aiis J9?ti % 49,

¹¹ F Znaniecki.    tcwtamaiM, Warszawa |V5IJ-' «.

169