16172 str 038 039 (2)

18. SPRAWA PUSZKARSKA

Artyleria zawsze była oczkiem w głowie polskich dowódców. W 1577 roku Stanisław Sarnicki pisał, że „za wynalezieniem dział, hakownic, rusznic widzimy, że się wszystek sposób wałek starodawnych na nice wywrócił”, że „wojny staroświeckie z teraźniejszymi porównane są jakoby iocus a igrzysko niejakie”. Oczywiście przesadził, gdyż trzeba było co najmniej dwóch stuleci, zanim pod wpływem artylerii mogła się dokonać gruntowna rewolucja w sposobach prowadzenia działań wojennych, nie mówiąc już o samym obliczu wojny. Jednakże fakt dostrzegania przez cywila Sarnickiego konsekwencji płynących ze stosowania broni palnej dowodzi, że w Polsce w pełni doceniano znaczenie artylerii. Nie tylko zresztą w teorii, ale i w praktyce. Pod tym względem niejednokrotnie znajdowaliśmy się w czołówce światowej.

1.    „Sprawa puszkarska” to tytuł jednej z ksiąg traktatu Sprawa rycerska, wydanego w Krakowie w 1569 roku. Kto był autorem tego traktatu? A może znasz jego pełny tytuł?

2.    Jaka artyleria wchodziła w skład wojska polskiego w czasach Bolesława Chrobrego?

3.    Jednym z najwybitniejszych artylerzystów polskich był Józef Bem. Wymień dwie bitwy, stoczone w 1831 roku, w których dowodzona przez niego artyleria zaważyła na szali wypadków.

4> Kiedy po raz pierwszy zastosowane zostały przez wojsko polskie działa połowę, a kiedy oblężnicze?

SI Komu artyleria polska zawdzięcza podniesienie się z upadku, jaki nastąpił w czasach saskich?

6.    Kiedy utworzony został urząd „starszego nad armatą”, a kiedy stanowisko generała artylerii koronnej?

7.    Kiedy i przez kogo wydane zostały po raz pierwszy w Polsce tzw. artykuły puszkarskie i czego one dotyczyły?

8.    Czy w dawnym wojsku polskim istniała artyleria rakietowa?

9.    Który z dowódców polskiej artylerii wsławił się mistrzowskim przeprowadzeniem dział przez wzgórza Lasu Wiedeńskiego i kiedy to było?

10. Kto, kiedy i w jakim celu wprowadził tzw. kwartę podwójną (quarta dupla)?

39