1703 art401

40

aby błędy uarzędzi wywierały wpływ jak najmniejszy. A nadto uzupełnił on znacznie teo-ryę pomiarów i podał ściślejsze metody obliczeń. Gdyby ziemia była plask;}, linije na niej poprowadzone byłyby prostemi, a utworzone z nich trójkąty byłyby płaskie, tak jak figury kreślone na papierze; gdyby znów była zupełna kulą, to najkrótsza odległość miedzy dwu na niej obrane-mi punktami stanowiłaby łuk wielkiego okręgu, przechodzącego przez t.e punkta, a trójkąty na ziemi byłyby kulistemi. Ale ziemia nie jest kulą, ma postać do kuli tylko podobną t. j. sferoi-dalną, i trójkąty przeto na niej nakreślone nie są rzeczywiście kuliste, ale sferoidalne; boki tych trójkątów nie są lukami kół, ale linijami daleko bardziej zagmatwanenii, linijami o podwójnćj krzywiżnie, które nazywamy yeodetycznemi. albo linijami najkrótszemi, dlatego, że wskazują najkrótszą odległość dwu punktów na ziemi. W obiegu swoim linija taka wije się spiralnie dokoła ziemi, to znaczy, że gdybyśmy ją przedłużyli dalej około ziemi, tak aby wróciła do równoleżnika, z którego wyszła, to, w ogólności, nie napotka już punktu, od którego bieg jej rozpoczął się, ale przetnie równoleżnik ten w innem miejscu, pod inną długością geograficzną. Dzieło Bessla i Baeyera o tym pomiarze pruskim stanowi jakby podręcznik, według którego prace te najczęściej się prowadzą.