17574 skanuj0035 (83)

Postawy dorosłych wobec dzieci z FAS

Mówiąc o kompetencjach, nie mam na myśli tylko tych aktualnych, tego co dziecko potrafi na tę chwilę. Gdybyśmy tak podchodzili db problemu kompetencji, to dawalibyśmy dziecku zadania o takim stopniu trudności, które potrafiłoby samodzielnie zrealizować. Takie zadania nie stymulują rozwoju dziecka, a rola dorosłego to rola dostarczyciela zadań i kontrolera ich wykonywania. Aby wspierać i stymulować rozwój, musimy dać zadanie trochę trudniejsze, ale nie za trudne, bo dziecko go nie wykona. Poziom trudności zadania winien być taki, aby dziecko mogło je rozwiązać przy wsparciu dorosłego. Jeżeli tak się stanie, to mamy określoną strefę najbliższego rozwoju dziecka. Następny krok dziecko wykonuje już samodzielnie, w związku z czym nabywa nowych kompetencji. Cała strategia polega na powtarzalności opisanego procesu.

Udzielając pomocy, szczególnie w szkole, należy pamiętać, by nie porównywać dziecka, któremu pomagamy, do innych dzieci. Jedynym odniesieniem dla porównań powinno być ono samo. Wtedy zauważymy rozwój, potrzeby, kompetencje. Jeśli będziemy porównywać dziecko z FAS tylko do innych dzieci, to ciągle będziemy narażeni na niepowodzenia, nie będziemy mogli wesprzeć emocjonalnie wysiłków dziecka, stosować wzmocnień, będzie ono ciągle „z tyłu”, za innymi dziećmi. Dzieci z FAS mają tendencję do niezmiennego reagowania na pojawiające się bodźce, nie mają plastycznych i zdolnych do adaptacji układów. W związku z tym porównywanie ich z innymi zawsze stawia je w pozycji przegranych. Współczesna edukacja, pomimo uwrażliwienia na specjalne potrzeby edukacyjne, nie zabezpiecza potrzeb nie tylko tej grupy dzieci, ale i innych oraz doświadczenie poczucia wpływu osobistego na osiągnięcia.

Takie wyzwania sprawiają trudność nawet przeciętnie rozwijającym się dzieciom. Dla dzieci mających deficyty, których rozwój procesów neurologicznych nie przebiega normalnie, niemożliwym staje się sprostanie wymaganiom bez zorganizowania im pomocy. Bez dostosowanej do potrzeb dziecka pomocy nauka staje się niemożliwa. Dziecko z FAS nie jest więc w stanie w taki sam sposób jak inne dzieci realizować programu nauczania. Dla systemu edukacji i dla nauczyciela stanowi ono wyzwanie.

Jak widzimy już sam fakt zaakceptowania inności dziecka otwiera przed dorosłym możliwości skutecznego działania, a pójście dalej tą drogą wymusza interakcyjność między dzieckiem a osobą pomagającą, co dziecku daje szansę osiągnięć adekwatnych do jego potencjału.