17720 IMG11

Gdyby twoje życie było równie tragiczne jak moje Mogłabym czasem z tobą porozmawiać jak z kimś Kto ma legitymację istnienia

Żydowska matka nie różni się wcale od matki polskiej, gdy tak przyjmuje typową postawę mesjanistyczną w sensie wywyższenia przez cierpienie. U obu pojawia się ta sama niechęć do choćby dostrzeżenia narracji córki. Tu i tam córka będzie konkurentką.

To mentalne trwanie matki w czasie Zagłady nie musiałoby się wiązać z krzywdą córki. Ale odbywa się z jej krzywdą i po jej trupie. Zgadujemy, że matkę drążyć może poczucie winy, nieuniknione u tych, którzy przeżyli, podczas gdy cała jej rodzina zginęła, a ona sama „opuściła matkę, żeby się ratować”. Matka jednakże podkreśla swój związek z tymi, którzy zginęli. Tylko córkę wyklucza z tej więzi i zapewnia ją bezustannie o jej braku genealogii: „Ty z Niczym nie masz Niczego Wspólnego”. Pozostając za obrębem historii, córka jest też wykluczona z tego, co dla matki ważne. Matka bowiem żyje tylko w historii i tylko na jej planie zaznaje intymności:

Teraz, kiedy Hitler, który mi wymordował rodzinę I Stalin, oby go piekło pochłonęło, nie żyją Tylko ty mi zostałaś, moje dziecko Z bliskich.

Matka nie jest ciekawa, kim jest córka, ale wymaga, żeby córka była nieustannie zaciekawiona nią. Nie chce dostrzec, że córka wymiotuje jej narracją. Od tej reakcji zwrotnej córka staje się obca sobie: „Jestem jak mara, jak mgła i jak brednia”.

84