19298 str 011

plastycznym nitu oraz skurczem wzdłużnym szyjki przy stygnięciu zamkniętego nitu. Na ogół nity stalowe zamyka się na gorąco. Przy jego stygnięciu powstają znaczne naprężenia rozciągające, zbliżone do granicy plastyczności materiału. Dzięki temu łączone blachy zostają silnie dociśnięte, a na powierzchni ich styku powstają znaczne siły tarcia. Siłę tarcia T, wywołaną przez docisk blach, określa się zatem jako

ti

T = jiF_r = via_r^-    (7.2)

gdzie: p — współczynnik tarcia ślizgowego,

F_r — siła rozciągająca nit,

o_r — naprężenie rozciągające w nicie,

d — średnica nitu.

W przypadku nagłego wzrostu obciążenia zewnętrznego może jednak wystąpić poślizg blach. Wówczas obciążenie to przenosi nit, który musi zostać ścięty w przekroju m-n, jeśli blachy miałyby się względem siebie dalej przemieścić. Zniszczenie połączenia następuje zatem przez ścięcie nitu. Dlatego w obliczeniach wytrzymałościowych nit oblicza się na ścinanie. Jak wynika z opisu istoty połączenia nitowego, połączenie to jest ciemo-kształtowe, gdyż obciążenie zewnętrzne przenoszone jest przez tarcie blach, a następnie przez kształt pośredniczącego łącznika (nitu).

Połączenie elementów (blach, kształtowników) za pomocą szeregu nitów nazywa się szwem nitowym.

Pod względem zastosowania szwy nitowe dzielą się na:

-    mocne — stosowane wtedy, gdy zachodzi potrzeba przenoszenia dużych

obciążeń, a nie jest wymagana szczelność połączenia (mosty, maszty, konstrukcje budowlane itp.);

-    mocno-szczelne — stosowane w konstrukcji zbiorników ciśnieniowych,

gdzie wymagana jest duża szczelność i przenoszenie dużych obciążeń;

—    szczelne — stosowane w konstrukcji zbiorników otwartych na płyny, gdzie

nie występuje duże obciążenie,a wymagana jest szczelność;

—    specjalne — stosowane w drobnych konstrukcjach, w połączeniach materia

łów plastycznych z kruchymi (stal ze szkłem), materiałów miękkich z metalowymi (pasy skórzane z blachami).

Pod względem konstrukcji, szwy nitowe dzielą się według sposobu łączenia blach (rys. 7.3) oraz rozstawienia nitów w szwie.

Na rys. 7.3a, b, c, d przedstawiono sposób łączenia pojedynczych blach. Uszeregowanie takie jest w kolejności: od najtańszego do najdroższego i jednocześnie od najgorszego do najlepszego. W szwie zakładkowym potrzebne są do połączenia tylko nity. W szwie nakładkowym jednostronnym potrzebna jest oprócz nitów nakładka o grubości g_n £ l,lg (g grubość blachy lub cieńszej części łącznej). W szwie nakładkowym dwustronnym symetrycznym potrzeb-

11