łbagnozy patologicznego ubytkowania intemetu podjął się także Aug^.. (2001], Autor zakłada, że o ile początkowo wirtualna aktywność wiąże sięz3t fesowaniem i uczuciem przyjemności, o tyle w miarę upływu czasu int^ staje się coraz hardziej zaangażowany i zaabsorbowany podejmowanymi siebie czynnościami w ramach cyberprzestrzeni. Ograniczone możliwości ^ Żowania się w nie skutkują intensywnym myśleniem, przyjmującym postać * tręcfwa Autor przedstawia charakterystykę faz uzależnienia od intemetu oL
mującą.
• poznawanie racjonalne oraz efektywne wykorzystywanie intemetu - w fazie użytkownik ma raczej okazjonalny kontakt z wirtualną rzeczywisto^ która przede wszystkim pobudza jego zainteresowanie, jest źródłem wiefy i rozrywki;
• uzależnienie - faza ta charakteryzuje się narastającą potrzebą użytkowani, intemetu, zarówno w zakresie częstotliwości, jak i długości trwania aktywno, ści. Internauta, angażując się w internet, porzuca inne zainteresowania, niczenie korzystania z sieci skutkuje obsesyjnym myśleniem o tym I
i wywołuje przygnębienie i lęk;
t destrukcja - użytkownik w sposób bardzo wyraźny ogranicza (lub nie po. I dejmuje wcale) aktywność związaną z funkcjonowaniem rodzinnym, zawo. I dowytn, rekreacyjnym, uczestniczy w długotrwałych sesjach internetowych I i nie przerywa ich pomimo świadomości ponoszonych szkód.
Kolejną próbę opisu uzależnienia od intemetu podjęli Chwaszcz i wsp. [2005], I którzy przenieśli kryteria nadużywania substancji psychoaktywnych na grunt I uzależnienia behawioralnego, w którym podkreśla się znaczącą rolę czynnika I psychicznego, przejawiającego się silną potrzebą podejmowania uzależniających I czynności. Do czynników wskazujących na uzależnienie należą;
- zaniedbywanie obowiązków domowych, szkolnych czy pracowniczych,
- wielokrotne powtarzanie przyjmowania substancji lub czynności, zwłaszcza I w sytuacjach, gdy jest to niebezpieczne,
- naruszenia prawa, wynikające z nadużywania substancji lub czynności,
- kontynuowanie przyjmowania substancji lub czynności pomimo wystąpienia zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym.
Pomimo występowania wielu koncepcji próbujących wyjaśnić mechanizm powstawania uzależnienia od intemetu, nadał brak jest jasnych kryteriów diagnostycznych, które pozwoliłyby na ustalenie wyraźnej granicy między zdrowym a wykraczającym poza obszar normy - używaniem intemetu. Uzależnienie od intemetu jak dotychczas nie zostało wprowadzone do międzynarodowych klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych. Rozważa się jednak możliwości włączenia tego rodzaju uzależnienia do kolejnej edycji DSM [Błock, 2008]. Problematyka ta, także ze względu na zasięg zjawiska, z pewnością będzie podejmowana w dalszych badaniach.
Internetohólizm 61
Uwzględniając kryteria diagnostyczne uzależnienia od intemetu, szacuje się, że problem dotyczy od 3 do 14% populacji [Whang i in., 2003]. Oznacza to, przyjmując dolną granicę, że dotyka on ponad 36 milionów ludzi na świecie, a w Polsce ok. 400 tys. i liczba ta prawdopodobnie wzrośnie. Z badań przeprowadzonych przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne [za: Woronowicz, 2009] wynika, że około 6% osób korzystających z intemetu jest od niego uzależnionych a ok. 30% traktuje go jako sposób na ucieczkę od rzeczywistości. 25% badanych uzależniło się od tego medium w ciągu pierwszych sześciu miesięcy od rozpoczęcia wędrówek po sieci. Chińscy badacze [za: Woronowicz, 2009] opublikowali raport, z którego wynika, że problem uzależnienia od intemetu dotyczy 17,1% młodych Chińczyków w wieku 13-17 lat.
W Polsce próby ustalenia skali destruktywnego angażowania się w sieć podjął się Augustynek [2001]. Według niego 4,8% internautów wykazuje objawy uzależnienia, zaś blisko 10% jest zagrożonych uzależnieniem. Na podobny odsetek osób problematycznie użytkujących internet wskazuje Poprawa. Problem ten dotyczy 5% mężczyzn i 6% kobiet, a do grupy ryzyka autor zalicza 18,9% mężczyzn i 17,7% kobiet [Poprawa, 2007].
Badania prowadzone przez Gózik i Błachnio [2007] dostarczyły danych wskazujących na występowanie uzależnienia od intemetu u 10% badanych, a 40% zaklasyfikowano do grupy ryzyka. Z badań przeprowadzonych na studentach [Ogińska-Bulik, 2005] wynika, że 21,5% spośród badanych spędza w sieci ponad 25 godzin tygodniowo a ryzyko uzależnieniem od intemetu dotyczy 13,5% spośród badanych. Nieco wyższy odsetek studentów zagrożonych uzależnieniem od sieci wykazano w badaniach Majchrzaka i Ogińskiej-Bulik [2010]. Wynosił on 23% dla kobiet i 25% dla mężczyzn.
W przypadku młodzieży, obejmującej przedział wiekowy 12-18 lat, jak wskazują badania Juczyńskiego i wsp. [2002], do grupy nadmiernie angażującej się w cyberprzestrzeń kwalifikuje się 9% badanych. Z kolei badania Ogińskiej-Bulik [2006] wskazały, że grupa ryzyka uzależnienia od intemetu obejmuje 16,3% młodzieży, z tego większość stanowią chłopcy (57,6%).
Internet dostarcza ogromnej liczby informacji, niezliczonych możliwych zastosowań, ale może być także źródłem wielu negatywnych konsekwencji. Niewłaściwe użytkowanie (nadużywanie) tego medium może przyczynić się do rozwoju uzależnienia. Negatywne skutki nadmiernego angażowania się w wirtualny