1.3. Charakterystyka procesu zarządzania strategicznego 53
niekiedy zmiany radykalne, burzące istniejące podziały władzy organizacyjnej, wprowadzające destabilizację systemu.
W organizacjach zarządzanych tradycyjnie na podstawie planu strategicznego stanowi on główne narzędzie służące:
■ określeniu zadań średnioterminowych (najczęściej 3 lata);
■ korygowaniu zadań rocznych na podstawie dotychczasowych wyników i oceny sytuacji rynkowej;
■ ustaleniu zadań szczegółowych dla niższych szczebli zarządzania (zwłaszcza dla strategicznych jednostek biznesu);
■ ustaleniu zadań dla jednostek wsparcia (np. departamentów informatyki, logistyki, marketingu, administrowania siecią).
Proces zarządzania strategicznego uwzględniający to podejście zawiera rysunek 1.14.
Niewątpliwie kapitanem na okręcie, jakim jest firma „płynąca po wzburzonym oceanie” otoczenia, jest osoba kierująca zarządem10. To ona personalnie określa kierunki rozwoju firmy, ogłaszając wizję lub misję, oraz odpowiada przed właścicielami za osiągane wyniki. Ona też ponosi najczęściej surowe konsekwencje, gdy są oni niezadowoleni z wyników. Gdy właściciele uznają, że firma osiąga niezadowalające wyniki, osoba kierująca zarządem jest najczęściej zwalniana ze stanowiska. Rola kierującego organizacją zależy od przysługujących mu formalnych uprawnień decyzyjnych, a także od pewnych zwyczajów czy wręcz tradycji danej firmy, a więc od pewnych czynników kulturowych.
Najbliżsi współpracownicy kierującego całą firmą, czyli członkowie zarządu, odpowiadają za pewne fragmenty zarządzania strategicznego (np. za zarządzanie produktami lub za zarządzanie pewnymi obszarami geograficznymi czy też za zarządzanie procesami obsługi poszczególnych typów klientów). Znajduje to swoje odzwierciedlenie w określonym typie struktury organizacyjnej firmy.
Zazwyczaj w procesy tworzenia strategii są też włączeni tzw. senior mana-gers lub senior executives, czyli dyrektorzy lub kierownicy wyższego szczebla, odpowiedzialni za kluczowe elementy strategii całej firmy, np. w firmie zorganizowanej według kryterium produktowego — dyrektorzy kierujący kluczowymi departa-10 W strukturze organizacyjnej europejskich przedsiębiorstw jest to prezydent lub prezes, natomiast osoba na czele zarządu w przedsiębiorstwach amerykańskich to tzw. CEO (chief executive ojficer), kierujący radą dyrektorów.