296,297

296    Teorie literatury X \ >1 ^

kiego, powołując do życia nową dyscyplinę humanistyczną ani. , logię strukturalną.

Poszerzenie pojęcia języka

2.    Levi-Strauss rozszerzył pojęcie „języka” na rozmaite przejawy .1. ści kulturowej człowieka (na przykład rytuały, obrzędy, praktyl . ne, relacje pokrewieństwa w plemionach prymitywnych, spm.nl., , I nia, tworzenie mitów itp.). Jego celem - na wzór de Saussun . I ¹ znalezienie i opisanie owego „języka”, to znaczy ukrytych system, dzących wszelkimi kulturowymi praktykami. Poszukując dnu...I . 114 systemową organizację kultury, twórca antropologii strukturalm 1 1.. 1

się określić jednostki elementarne właściwe poszczególnym 1 \ |...... •.

chowań kulturowych (przez analogię do fonemów) - i tak Ita |» 1M ¹ za jednostki elementarne mitów uznał mitemy (pojedyncze /.Im <1 i.n , stanowiące samodzielne całości w przebiegu fabuły mitu). Zduni.... 1. lozofa, dzięki takim analizom można było jednocześnie odki 1 nul wersalne struktury rządzące ludzkim umysłem. Głos/ay 1.    " l| |

zykowym charakterze umysłu i o rządzących nim nieuświaduml im-it "i strukturach typu językowego, Levi-Strauss nadał jednocześnie ,iml nn.i lizmowi rangę systemu filozoficznego.

3.    Ostatecznie filozof uznał, że to właśnie mity stanowią uniwei ilm | : zyk kultury, jej ukrytą i nieuświadamianą strukturę - one bowiem pm* wały we wszystkich kręgach kulturowych, ich mitemy okazyw.ilt iy li| J ogół zbliżone do siebie (zmieniały się w nich na przykład imiona 1 .iii rhip 1 ty postaci, ale przebiegi zdarzeń były bardzo podobne) i możn 1 |i 1'tltM uznać za uwewnętrzniony system nakazów i zakazów społeczny, li

4.    Tak zwana szkoła n a r r a to log i i francuskiej (Roland H.ńtlttd Claude Bremond, Tzvetan Todorov, Algirdas J. Greimas), zaiuspmiWjm| I zarówno myślą Claudea Levi-Straussa,jaki badaniami nad bajką m inii

ną rosyjskiego folklorysty Władimira Proppa oraz najnowszymi /. I. d *v» mi językoznawstwa strukturalistycznego (w szczególności grama 1 y I. ą 11 aUt* ■ formacyjno-generatywną Noama Chomskyego), opracowała wstypm |'Wf jekt analizy strukturalnej opowiadań.

5.    Analiza strukturalna opowiadania miała być pierwszym krokiem na iłflM dze do skonstruowania gramatyki opowiadania (hipi >l« 1 v<

go modelu kompetencji narracyjnej, to znaczy zdolności do wym u oiitł|^ wszelkich możliwych opowieści literackich), a w dalszej konm Im . m |l ' gramatyki literatury, to znaczy reguł rządzących povv.ii" .mlntM wszelkiej literatury.

6.    Z kolei polska s z k o ł a komunikacji literackiej, z 111.1) • 1 • .1 s fłi

myślą strukturalistów praskich, a także semiologii i socjologii lii. 1........

oraz teorii lektury (od Romana Ingardena przez Jeana Paula Sm li. 1 > ■ do prac niemieckich estetyków recepcji Hansa Roberta JausNii i VV. .1'.

ga Iscra) skupiła się na gruntownych analizach literackiej sytuai ji I nikacyjnej (zwłaszcza układu relacji między obrazem nadawcy 1 p. tern odbiorcy wpisanymi w reguły konstrukcji dzieła literackiego)

_ i ukturalizm (II)

297

'u liylck strukturalizmu w badaniach literackich zaowocował rozmaitymi badaniami nad tak zwaną intertekstualnością - na przykład typologiami odniesień i zależności międzytekstowych oraz sformułowa-niem ogólnych zasad semantyki intertekstualnej, dokonanymi przez balu zy francuskich - przede wszystkim Gerarda Genette’a i Michela Rif-liitcrrc’a.