DSC02801

i powołuje do życia dziwne stwory, z którymi nawiązuje rozmaite związki w reżyserowanych przez siebie przedstawieniach.

ZABURZENIA MOTORYCZNE

W schizofrenii obserwujemy niekiedy również rozmaite nietypowe ruchy. Są one wręcz wyróżnikiem schizofrenii katato-nicznej, którą omówimy później. Zakres zaburzeń motorycznych jest szeroki, od pobudzenia i nadaktywności do poważnego ograniczenia ruchliwości oraz nieporadności. Do tych objawów zaliczamy również rozmaite formy sztywnej postawy, mutyz-mu, zachowań rytualnych oraz dziwacznych grymasów.

STAŁE PROBLEMY Z DEFINIOWANIEM SCHIZOFRENII

Jak widać, tak zwana schizofrenia obejmuje rozmaite zaburzenia o zróżnicowanej etiologii, wzorcach rozwojowych oraz skutkach. Prowadzi to do wielkiej różnorodności na poziomie obserwacji klinicznych. Kryteria DSM należą do nielicznych prób obiektywizacji tego zjawiska. Wyszczególnienie pod-

TABELA 12.3

POSTACIE SCHIZOFRENII

Postać	Charakterystyka
Postać niezróżnicowana	Charakteryzuje ją mieszanina szybko zmieniających się wszystkich podstawowych objawów schizofrenii. Na porządku dziennym są zagubienie, przejawy zamętu, huśtawka emocjonalna, urojenia ksobne, pobudzenie, autyzm, depresja i lęk. Najczęściej ta postać występuje na etapie kryzysu znamionującego początek schizofrenii, ale widoczna jest również w momencie konfliktu między nowymi potrzebami dostosowawczymi a już ustabilizowaną psychozą. W takich wypadkach postać niezróżnicowana zapowiada nadchodzące przejście do innej, wyrazistej postaci choroby.
Postać paranoidalna	Jej podstawowym wyróżnikiem są absurdalne, nielogiczne i zmienne urojenia, którym towarzyszą często wyraziste halucynacje. Wynikiem jest upośledzenie zdolności oceny krytycznej oraz dziwaczne, nieprzewidywalne, a niekiedy niebezpieczne zachowanie. W wypadkach przewlekłych dezorganizacja zachowań oraz zerwanie więzi ze światem nie osiągają takiego skrajnego natężenia jak w innych postaciach choroby.
Postać katatoniczna	Często charakteryzuje się przemiennością okresów skrajnego zamknięcia i skrajnego pobudzenia, choć w niektórych wypadkach dominuje jedno z tych zachowań. Skrajne zamknięcie przejawia się nagłym znieruchomieniem. Chory może pozostawać bez ruchu, w jednej pozycji, przez kilka godzin, a nawet kilka dni. Przejście w fazę pobudzenia odbywa się nagle. Chory mówi bez związku lub krzyczy, szybko chodzi, podejmuje gwałtowne, impulsywne, szalone czynności. W takim stanie może być niebezpieczny.
Postać zdezorganizowana	Zwykle pojawia w młodszym wieku niż inne postacie i prowadzi do jeszcze poważniejszej dezintegracji osobowości. Stępienie afektu oraz zaburzenia emocjonalne objawiają się bezsensownym śmiechem, głupotą, szczególnym manieryzmem oraz dziwacznym, często obscenicznym zachowaniem.
Postać rezydualna	Łagodne objawy schizofrenii występujące po fazie aktywnej.