29729 skanuj0008

język nowych mediów > operacje >

Dzięki internetowi ten proces zyskuje jeszcze inny wymiar; możliwe staje się tworzenie tekstów składających się tylko z odnośników do innych tekstów znajdujących się już w sieci. Nie jest potrzebny nawet najmniejszy fragment oryginalnego tekstu, wystarczy wybrać z tego, co już istnieje. Mówiąc inaczej, bycie twórcą polega teraz na ułożeniu na nowo menu, czyli na dokonaniu nowego wyboru elementów z ogółu dostępnych zasobów.

Ten sam mechanizm wykorzystywany jest w obiektach nowych mediów używających interaktywności o strukturze drzewiastej. W tego typu programach użytkownik po dojściu do jakiegoś obiektu wybiera, którą ścieżką podążać dalej; robi to, klikając przycisk, aktywną część obrazka lub wybierając jakąś możliwość z menu. Widocznym rezultatem dokonania wyboru jest zmiana całego ekranu lub jego części. Typowy program interaktywny przełomu lat 80. i 90. był niezależny, to znaczy działał na komputerach niepodłączonych do sieci. Projektanci takich programów mogli zatem oczekiwać, że użytkownicy skupią na nim całą swą uwagę, co pozwalało na bezpieczne zmienianie całego ekranu po dokonaniu wyboru. Uzyskany efekt podobny był do odwracania stron w książce. Metafora książki była promowana przez pierwszy popularny program do tworzenia hipermediów - HyperCard (Apple, 1987); została ona również użyta w grze Myst (Broderbund, 1993). W Myst użytkownik ogląda nieruchome obrazy całkowicie wypełniające ekran, a kiedy kliknie na prawą lub lewą część obrazu, pojawia się następny obraz. W drugiej połowie lat 90., kiedy - dzięki łatwiejszej nawigacji między stronami - domeną interaktywnych dokumentów stał się internet, zaistniała potrzeba nadania wszystkim stronom danej witryny jednolitych rozwiązań graficznych oraz ukazania ich pozycji w drzewiastej strukturze witryny. Dzięki wykorzystaniu nowych technologii - ramek HTML, dynamicznego HTML i Flasha -projektanci znaleźli odmienne rozwiązanie. Część strony internetowej - zawierająca logo firmy, górne menu i pasek adresu - cały czas pozostaje taka sama, a zawartość pozostałych części jest dynamicznie zmieniana (witryny firm Macromedia i Microsoftu stanowią dobry przykład tej nowej konwencji)¹⁶. Bez względu na to, czy dokonywanie wyboru prowadzi użytkownika do nowego ekranu, czy tylko zmienia jego część, użytkownik nawiguje po strukturze drzewiastej, na którą składają się zdefiniowane wcześniej elementy. Chociaż za pomocą programu kontrolującego i modyfikującego obiekty medialne można uzyskać bardziej skomplikowane struktury, większość mediów interaktywnych zostaje przy stałej strukturze drzewiastej.

Mówi się często, że użytkownik programów interaktywnych staje się ich współautorem. Wybierając unikalną ścieżkę prowadzącą przez elementy dzieła, tworzy on nowe dzieło. Proces ten można rozumieć również w inny sposób. Jeśli dzieło to suma wszystkich możliwych ścieżek łączących jego elementy, to użytkownik wybierając jedną z nich, poznaje tylko część tej całości. Użytkownik uaktywnia tylko część całości istniejącego dzieła. Podobnie jak w przypadku stron WWW, które składają się tylko z łączy do innych stron, użytkownik nie dodaje nic nowego do istniejącego korpusu, tylko wybiera jeden z jego podzbiorów. Mamy tu do czynienia z nowym modelem autorstwa, niemającym odpowiedników ani w epoce poprzedzającej nowoczesność (przed romantyzmem), ani w epoce nowoczesnej (XIX wiek i pierwsza połowa XX). Nie jest to ani koncepcja stopniowego wprowadzania niewielkich zmian w tradycyjnym modelu, ani idea genialnego twórcy, który przeciwko tej tradycji się buntuje. Doskonale natomiast wpisuje się w mechanizmy rozwiniętych industrialnych i postindustrialnych społeczeństw, w których każda czynność praktyczna zakłada wybór z jakiegoś menu, katalogu lub bazy danych. Jak już pisałem, nowe media są najlepszym przykładem mechanizmu zyskiwania tożsamości w tych społeczeństwach -wyborem wartości z wielu określonych wcześniej menus.

Jak współczesny człowiek może się wymknąć z tego mechanizmu? W społeczeństwie nasyconym markami i znakami firmowymi ludzie bronią się, przyjmując minimalistyczną estetykę i styl ubierania się trudny do zidentyfikowania. Herbert Muschamp pisząc o pustym strychu jako wyrazie ^w http://www.macromedia.com; http://www.microsoft.com

> Lev Manovich > www.waip.com.pl