37038 P1180296

Ryszard Wolągiewicz

KULTURA POMORSKA A KULTURA OKSYWSKA

Relacje między obydwiema kulturami wynikające z następstwa chronologicznego i częściowego pokrywania się ich obszarów w dotychczasowym stanie badań sprowadzają się do hipotezy o genetycznych związkach kultury oksywskiej z kulturą pomorską w jej pierwotnym zasięgu ograniczonym do Pomorza. Hipoteza ta przedstawiona przez J. Koslirzewskiego w 1939 r. (1939/1948, s. 300 n.), a najpełniej sformułowana przez tego badacza w 1961 r. (J. Kostrzewski 1961, s. 85 n.) jest oparta na trzech głównych przesłankach — na zgodności pierwotnego zasięgu kultury pomorskiej z zasięgiem kultury oksywskiej, na podobieństwie obydwu kultur — w przeciwieństwie do łużyckiej i przeworskiej — charakteryzujących się bujniejszym rozwojem metalurgii żelaznej i ubogim rozwojem garncarstwa oraz na świadectwach żywotności form kultury pomorskiej przeżywających się w kulturze oksywskiejKoncepcja ta powstała w ramach generalnej hipotezy o ciągłości zaludnienia ziem polskich na etapie niepodzielności porównywanych ze sobą dwu podokresów (wczesno- i środkowego oraz późnego) wyróżnionego w Polsce okresu lateńskiego¹.

Z badawczego punktu widzenia geneza jest pojęciem diachronicz-nym, w źródłach archeologicznych trudno uchwytnym głównie z przyczyny większej ewidentności zmian jakościowych niż ilościowych leżących u podstawy typologii, a zwłaszcza chronologii zjawisk. Jednak od czasu pełnego sformułowania interesującej nas hipotezy w 1961 r., dzięki studiom zapoczątkowanym przez H. Zurna (1952, s. 38 n., 1970, s. 107 n., 1974, s. 487 n.) w odniesieniu do okresu pohalsz tacki ego a zwłaszcza R. Hachmanna (1961) w odniesieniu do okresu bezpośrednio poprzedzającego okres rzymski, dokonał się znaczny postęp badań

1

Zob, leż j. Koetff zemra-ki 100!), s. 131—143; tenże 1870, | 161—172; tenże 1871, i. 035—038.

*4Ł Jażdżewski 1867, s. 5 n.