DSC03938 resize

Podstawy wyróżniania kultury pomorskiej_ 331

jjalsztackiego C, niż między tymi ostatnimi a zespołami datowanymi na q|cres halsztacki D. Oczywiście, co starałem się także uwzględnić, między tymi sąsiadującymi ze sobą chronologicznie zespołami istnieje fd wiele wyraźnych podobieństw. Wszystko to jednak sprawia, że dokonywanie podziału owych materiałów archeologicznych na zespoły Kulturowe, podziału opartego na nader subiektywnych kryteriach Klasyfikacyjnych, prowadzi do powstania różnych — lecz przecież równouprawnionych — schematów w systematyce archeologicznej (por.

S. Tabaczyński 1976, s. 369).

Aby zatem uniknąć zbytniego subiektywizmu w przydzielaniu bądź to db kultury pomorskiej, bądź też do kultury łużyckiej materiałów i okresu halsztackiego C na Pomorzu Wschodnim, wykazujących przecież wiele elementów przejściowych (por. J. Kostrzewski 1958, s. 204 -205; W. Hensel 1971, s. 76; L. J. Luka 1979, s. 150), należałoby — moim zdaniem — w pełni zdać sobie sprawę z tego, że:

1    — kultura pomorska (rozumiana tak w szerokim, jak i wąskim pojęciu, określana też rozmaitymi nazwami) jest dalszym, oryginalnym etapem rozwojowym części plemion tworzących kulturę łużycką. Przyczyny tego procesu, który doprowadził do powstania owych zmian, nie są dostatecznie rozpoznane, jednak zbiegają się one w czasie ze zmianami zachodzącymi i w innych, pobliskich rejonach, wykazujących kształtowanie się w nich również silnych impulsów kulturotwórczych (np. T. Malinowski 1974, s. 218—219);

2    przyjmowanie w zasadzie ewolucyjnego przekształcania się

części kultury łużyckiej w kulturę pomorską powoduje pojawienie się trudności w zakwalifikowaniu niektórych materiałów do jednej z tych kultur, ponadto nakazuje się liczyć z równoległym występowaniem takich, w których spotyka się nadal większość cech „łużyckich” i innych, w których występują już wyraźne cechy „pomorskie”. Znaczy to, że w owym okresie przejściowym, a jest nim bez wątpienia na Pomorzu Wschodnim głównie okres halsztacki C, mamy do czynienia zarówno z przeżywającą się kulturą łużycką, jak i nowo kształtującą się kulturą pomorską oraz z materiałami mieszanymi, które można określić mianem fazy łużycko-pomorskiej (T. Malinowski 1976, s. 22    24). Z analogiczną

sytuacją należy się liczyć i w niektórych innych rejonach, zazwyczaj już w młodszych okresach wczesnej epoki żelaza.

Dla uproszczenia kwestii taksonomicznych nu Pomorzu Wschodnim i w części Pomorza Środkowego można byłoby zresztą zaproponować, by wszystkie, i te z większością jeszcze cech „łużyckich", i te z wyraźnymi już cechami „pomorskimi”, i te mieszane materiały okresu halsztackiego C łącznie określić mianem owej fazy łużycko-pomorskiej. Sądzę, ze nie sprzeciwiają się temu żadne poważniejsze względy metodyczne.